İtalya’da Bir HaftaRomulus ve Remus’u Emziren Dişi Kurt, Fotoğraf: M. Ali KaralıSienaMÖ 900 ve 400 yılları arasındadiğer Toskana tepe kentleri gibiEtrüskler vardı. Etrüskler sulamasistemleri ile orta İtalya’da tarımyapılamayan alanları tarıma açanileri bir uygarlıktı. Kentin simgesiolan dişi kurdun emzirdiği Romusve Romulus, Roma imparatorlukdönemini yansıtmaktadır. Efsaneyegöre, Siena kentini kuranRomus’un oğlu Senius’tur.Pompei“Şimdiye kadar dünyada birçokfelaket yaşanmıştır, ancak çokazı gelecekteki insanoğluna bukadar mutluluk verebilmiştir.”Goethe, 178724 Ağustos 79 tarihinde Vezüvyanardağının patlamasıyla, 2 günsüreyle taş, çamur ve kül yağmurununaltında kalıp tamamentoprak altına gömülen bir antikkenttir.1750 yılında tesadüfen fark edilenkent, bölgede yapılan arkeolojikkazılarla büyük ölçüde gün ışığınaçıkarılmış ve Unesco tarafındandünya mirası listesine alınmıştır.Bu kentte neler olduğuna dair bilgileri,şair Pliny’den kalan günlük-Siena, Fotoğraf: M. Ali Karalı78>79 ANTALYA REHBERLER ODASI DERGİSİ
lerden öğreniyoruz. Bugün Vezüv,2 başlı ve 1.500 metre yüksekliğindeolmasına rağmen, o dönemdetek krater halinde ve 3.000 metreyüksekliğinde idi.Neden Başlangıçta KaçmayıDüşünmediler?Felaketin başlangıcında önceliklesarsıntılar ve volkandan siyahdumanlar çıkmaya başladı. Budönemde tehlikeyi fark edip şehriterk etseler, hepsi terk edebilirdi.Ancak çoğu buna aldırmadı bile.Bölgede yapılan kazılarla MÖ1800’de de bölgedeki çok dahaeski bir yerleşim biriminin külleraltında kaldığı ortaya çıktı. Tabiidirki, Romalılar bunu bilemezdi.63 yılındaki bir patlamanın şehrezarar verdiği evlerde yapılan tamirattanve terk edilen üst katlardananlaşılmaktadır. İlginç olan nokta,halkın umursamaz davranışıdır.Gelen tehlikeyi görmeyip, tamiryapıp, işlerine devam ediyorlar.Daha büyük bir patlama olabileceğini,başlarına büyük bir felaketgelebileceğini düşünmüyorlar.Bölgede uzun süre yer sarsıntısıolmamış ve bu halka yanlış birgüven duygusu vermişti. Sarsıntılarbaşlayınca halk bunu pekönemsemedi. Halbuki, uzun sürendepremsiz dönem, depreminşiddetini artırıyordu.Pliny’nin anlattıklarına göre halk,felakete hazırlıksız yakalanmıştı.Örneğin Pliny’nin amcası bölgedekien eğitimli şahsiyetlerdenbiri olmasına rağmen, Vezüv patlamayabaşladığında, o durumuönemsemeyip öğle yemeğini yemiş,banyosunu yapıp dinlenmeyeçekilmişti.Yapılan kazılardan anlaşıldığınagöre, felaket günü halk depreminverdiği zararları onarmakla meşguldü.Çatlayan fırınlarını yapıştırıyorlar,zarar gören su yollarınıtamir ediyorlardı.Vezüv’den yükselen kolon şeklindedumanlar bir alarmdan çok,güzel bir manzara olarak algılandı.İronik olarak, kehanete çok meraklıolan Romalılar, zaten uğursuzbir işaret sayılan depremi böyleyorumlamadılar. Onlara göre depreminsebebi tanrılar tarafındanyeryüzünden kovulan ve yeraltınagömülen isyancı devlerin kıpırdamasaydı.Neden Kaçamadılar?Sabah volkan patlamaya başlayınca,öncelikle küller siyah birbulut şeklinde şehrin üzerine yağmayabaşladı. Bu durum halk arasındapaniğe yol açtı ve insanlarsağa sola kaçışmaya başladılar.Bazıları daha güvenli olacağınıdüşünerek evlerine sığındı. Budönem öldürücü değildi ve buaşamada şehirden kaçanlar oldu.Ancak kraterin ağzından 100 kmhızla lavlar dökülmeye başlayınca,çıkan zehirli gazlardan zehirleneninsanlar, fiziki güçlerini de kaybedince,patlamalar sonucu yağantaş, çamur ve küller şehirde kalanhalk için kaçınılmaz sonu yani anigelen ölümü hazırladı. Şehirdekalanlar bataklık haline gelen sokaklardankoşamayarak yaklaşık7 metre derinliğe gömüldüler.Paralarını ve mücevherlerini alarakkaçanlar ise, deniz kıyısınagitmişler ve deniz yoluyla kaçmışlardı.Facia SonrasıFacia sırasında halkın ne kadarınınöldüğü bilinmiyor. Ancak Romalılarınolan biteni olağanüstü birfelaket olarak yorumlamasındanve normalde zarar gören şehirleronarılırken buraya hiç dokunulmamasındanburada büyük birfelaket yaşandığı anlaşılmaktadır.Pompei, zamanında Roma’nınileri gelen zengin kimselerininbulunduğu bir kent olduğundanfelaket sonrası yağmacılar tünellerkazarak evlere girip bazı değerlieşyaları çaldılar. Buna rağmenPompei, kalıntı bakımından enzengin antik kentlerden biridir.1750’lerde bir köylü burada heykellerbulunca arkeolojik kazılarbaşlamış, önce evlerin çatılarınaulaşılmış, ardından da tüm kentortaya çıkarılmıştır.Kentin en tipik özelliği felaket gününüanlatabilecek pozisyonlardakiinsan heykelleridir. Kazılarsırasında taşlaşmış küller arasındabir boşluğa rastlanıldığında birPompei Fakir Mezarları, Fotoğraf: M. Ali Karalı
- Page 2:
Seydiþehir - Konya Yolu, 2. kmT: 0
- Page 8 and 9:
FethiyeAltan ÇELİK, RehberÖlüde
- Page 10 and 11:
FethiyeAşıklar Tepesi’nden Feth
- Page 12 and 13:
Fethiyerinde de Türkler ve Rumlar
- Page 14 and 15:
FethiyeAfkule Manastırı, Gemiler
- Page 16 and 17:
Fethiyedurumunu merak eden Belcekı
- Page 18 and 19:
Fethiyeİncirköy - Üzümlü - Cad
- Page 20 and 21:
Fethiyeçağda yapılan kale ve sur
- Page 24 and 25:
RöportajA. Zeki APALI, RehberProf.
- Page 26:
Röportajdeli mega projelerimizden
- Page 29 and 30: Gürsu Mahallesi 322 SokakVilla Ýp
- Page 31 and 32: kara yoksa zıpkın elden gidebilir
- Page 33 and 34: Çanak Çömleksiz Neolitik ÇağKa
- Page 35 and 36: Çanak Çömlekli Neolitik ÇağTap
- Page 38 and 39: Göbekli TepeYeniden KeşifTapınak
- Page 40 and 41: Göbekli TepeAraştırma Tarihçesi
- Page 42 and 43: Göbekli TepeGürcütepe ve Yeni Ar
- Page 44 and 45: Göbekli TepeFotoğraf: Özgür Do
- Page 46 and 47: Göbekli TepeKazı alanından, Foto
- Page 48 and 49: Göbekli TepeKazı alanından, Foto
- Page 50 and 51: Göbekli Tepehayvan ise, taş yüze
- Page 52 and 53: Türk Şiirinden Üç Şair I. Böl
- Page 54 and 55: Kaç bin yıllık hasretimin koncas
- Page 56 and 57: Bitkiler de GezerTuncay NEYİŞÇİ
- Page 58 and 59: Rehberlerin SigortalılığıŞeyla
- Page 60 and 61: Rehberlerin Sigortalılığıkanund
- Page 62 and 63: Toprağı Sanata DönüştürenlerY
- Page 64 and 65: Toprağı Sanata DönüştürenlerF
- Page 66: Toprağı Sanata Dönüştürenlert
- Page 69 and 70: var. Örneğin; bir kafeye oturupbi
- Page 71 and 72: Büyük Kanal, Fotoğraf: M. Ali Ka
- Page 73 and 74: Collesium, Fotoğraf: M. Ali Karal
- Page 75 and 76: aya tekrar geliniyormuş. Banaoldu.
- Page 77: Herkesin önünde yapılan vaftiz t
- Page 81 and 82: Pompei Kalıntıları, Fotoğraf: M
- Page 84 and 85: Biraz da GülelimOktay TİLKİ, Reh
- Page 86: Sizden GelenlerA. Nejat ŞARDAĞI,
- Page 89: ENGÝN MERDANSÝGORTAENGÝN MERDANC
- Page 92: HaberlerAROCafe & BistroAçıldıİ
- Page 95 and 96: “Antalya’da turizmin verehberle
- Page 98 and 99: ARO BulmacaSoldan Sağa1- “Likya