KAZI SONUÇLARI TOPLANTISI 1. CİLT - kulturvarliklari.gov.tr

Antropolojik ÇalışmalarYılmaz S. ERDAL4*Körtik Tepe’de sürdürülen sistematik arkeolojik kazılarda, konutlarla ilgilialanlara, eşyalarıyla birlikte gömülmüş hâlde şimdiye kadar 500’ün üzerindeinsan iskeleti gün ışığına çıkarılmıştır (Özkaya 2009; Özkaya ve Coşkun2009)5** . Bu kalıntılardan yaklaşık 250’sinin üzerinde yaş ve cinsiyet gibi temeldemografik veriler ile sağlık yapılarına ilişkin bazı verilere ulaşılmıştır. Buçalışmalar esnasında toplulukta diş çürüklerinin % 0.6 gibi oldukça düşük birsıklığa sahip olduğu belirlenmiştir. Bu çürüğü sıklığı değeri Çayönü (% 3.2),Aşıklı (%2,9) (Özbek 1998, 2004), Bademağacı (%1<strong>1.</strong>6) ve Hakemi Use (%1,8)gibi Neolitik topluluklardan çok daha düşüktür. Çayönü, Aşıklı ve Hakemi Usegibi Akeramik Neolitik topluluklarda aşınma şiddetli olmakla birlikte, KörtikTepe’de diş aşınmasının hem çok şiddetli hem de hızlı olduğu belirlenmiştir(Özbek 1995). Şiddetli diş aşınması ile tarımın başlangıcına ilişkin ipuçlarınıya da tarıma dayalı yaşam biçimine sahip olan topluluklardan çok daha düşükçürük sıklığına sahip olması, Körtik Tepe topluluğunda yaşam biçiminin nasılolduğuna ilişkin soruyu akla getirmektedir. Bu soruya yanıt oluşturabilecekbilgilerden biri beslenme dışı nedenlerle dişlerin kullanımından kaynaklanansıra dışı aşınma oluşturmuştur.Dişler, ağızdaki diğer dişler, dil ve dudak gibi organlar ile besinlere temasnedeniyle aşındığı gibi, ağza istemli ya da istem dışı alınan maddelerletemas nedeniyle de aşınmaktadır. Besin dışı nesnelere temas ile dişlerdemeydana gelen aşınma transversal oluklar, dil dudak yönelimli çentik yada oluklar biçiminde olabileceği gibi, çeşitli nesnelerin emilmesine dayalıüst ön dişlerin dile bakan yüzeyinde ya da kürdan kullanımına bağlı olarakarka dişlerin ara yüzeylerinde de gerçekleşebilmektedir (Erdal, 2008). Bubiçimde tanımlanan diş aşınmalarına, Körtik Tepe’de dişleri mevcut olan91 bireyden 28’inde (% 30,8) karşılaşılmıştır. İncelenen 21 çocuktan birinde* Prof. Dr. Yılmaz Selim ERDAL, Hacettepe Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, AntropolojiBölümü, Beytepe Kampüsü, Ankara/TÜRKİYE.** Körtik Tepe iskeletleri antropolojik açıdan Hacettepe Üniversitesi Edebiyat FakültesiAntropolji Bölümü laboratuvarlarında Prof. Dr. Yılmaz S. Erdal tarafından incelenmektedir.323