Primjeri filantropije u Crnoj Gori do kraja XX vijeka
Primjeri filantropije u Crnoj Gori do kraja XX vijeka
Primjeri filantropije u Crnoj Gori do kraja XX vijeka
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
1922.godine, Vaso Ćuković<br />
je osnovao “Fondaciju<br />
Lazara i Stane Ćuković“ od<br />
5.000.000 dinara (100.000<br />
<strong>do</strong>lara) u obveznicama sa 7%<br />
investicionog zajma, s tim da<br />
godišnji prihod od 350.000<br />
dinara služi za izdržavanje i<br />
školovanje siromašne djece iz<br />
Risna.<br />
3<br />
U trenutku smrti Vasova imovina je vrijedila preko 1. 00.000 <strong>do</strong>lara, što je jednako<br />
kupovnoj moći 17 miliona <strong>do</strong>lara iz 2008. godine. Veći dio imovine je ostavio svojoj usvojenoj<br />
ćerci (sinovici) i rođacima. Imao je 4 sestre koje su živjele u Risnu i svakoj je ostavio po 50.000<br />
<strong>do</strong>lara. Dio sume je opredijelio da se izgradi spomenik njegovom prijatelju i gra<strong>do</strong>načelniku<br />
Robertu Spiru, a kao izvršioce testamenta imenovao je svog rođaka Džona Ćukovića i sestrića<br />
Petra Jovanovića. Na kraju testamenta Vaso je ostatak imovine zavještao za izgradnju bolnice u<br />
Risnu. O tome u testamentu kaže:<br />
“<br />
„Naređujem da moji rečeni povjerenici upotrijebe, uporabe i potroše cijeli prihod i<br />
glavnicu mojeg imanja koje će na taj način preteći, pa u kojoj bilo formi se isto u to <strong>do</strong>ba<br />
bude nalazilo, za podupiranje, pomaganje i uzdržavanje osoba (muških i ženskih),<br />
nastanjenih u Kraljevini Jugoslaviji, koje radi bolesti, nesposobnosti, slabosti, nesreće<br />
ili starosti nijesu u stanju da se za sebe pobrinu i da se uzdržavaju; te moji rečeni<br />
povjerenici ovlašteni su, prema njihovoj uviđavnosti, da direktno podijele takovim osobama taj<br />
imetak na organizacije, bolnice, <strong>do</strong>move, ili shodne institucije, već organizovane i opstojeće u rečenoj<br />
Kraljevini, ili na kojeg javnog ili državnog činovnika te Kraljevine, u svrhu administracije i razdiobe<br />
rečenog fonda; moji rečeni povjerenici također su ovlašćeni (ako im se bude činilo shodno to učiniti)<br />
organizovati, ustanoviti, steći jednu ili više bolnica, <strong>do</strong>mova za slabe, bolesne i stare, ili druga shodna<br />
mjesta ili za takovu svrhu gdje bilo u rečenoj Kraljevini“. 90<br />
Projekt izgradnje bolnice „za slabe, bolesne i nemoćne“ u Risnu usvojen je 19 8. godine,<br />
i tada je počela izgradnja. Bolnica je završena i opremljena u martu 1941. godine, a u julu te godine<br />
bolnicu je otvorio dr Niko Miljanić. 91 On je bio i prvi upravnik bolnice, a s njim su u bolnici radili<br />
profesor dr Simo Milošević i njegova supruga dr Olga Milošević. Za izgradnju bolnice utrošeno<br />
je oko 00.000 <strong>do</strong>lara, što je ekvivalent kupovnoj moći 4,6 miliona <strong>do</strong>lara iz 2008. godine. Imala<br />
je 50 kreveta i u martu 1941. godine predata je na korišćenje vladi Kraljevine Jugoslavije. No,<br />
za vrijeme Drugog svjetskog rata bolnicu je koristio okupator, i, po naredbi američke vlade,<br />
isplata preostalog diijela Ćukovićeve imovine bolnici u Risnu je obustavljena. Bolnica je tokom<br />
rata oštećena, a nakon rata obnovila je jugoslovenska vlada. Marta 1950. godine Sud u Denveru<br />
je konstatovao da su se ispunili uslovi za ispunjenje Ćukovićevog testamenta, pa je sredinom 50ih<br />
bolnici u Risnu isplaćeno ostalih 00.000 <strong>do</strong>lara, što je jednako kupovnoj moći 2, 6 miliona<br />
90 Dvadeset i pet godina rada i života bolnice „Vaso Ćuković“, str. 2- .<br />
9 Isto, str. 7- 8.
Change language