Primjeri filantropije u Crnoj Gori do kraja XX vijeka

More documents

Recommendations

Info

“ „Novac koji je poslan na Jugobanku u Titograd (Podgorica), a to je 10.000 američkih dolara, i koji će se još poslati, a za koje sam opunomoćio V. S. Vukčevića i Jova Šuškavčevića, da posle moje smrti pošalju u Titograd za koje će Banka plaćati 10% godišnjeg interesa. Svota originalno uloženog novca ne smije se dirati, ali od trećine interesa ostavljam da se svake pete godine čini pomen mojim poginulim rođacima, Vukčevićima i Bokanima, u drugom svjetskom ratu u borbi protiv fašizma, a za bratstvo, jedinstvo i ravnopravnost naroda i narodnosti u SFR Jugoslaviji, kao i za bratstvo i jedinstvo cijelog svijeta, zašto sam se i ja borio. Sa druge dvije trećine novca od interesa ostavljam da se svake pete godine ta suma daje jednom od najboljih Jugoslovena iz oblasti književnosti, umjetnosti ili nauke i da odbor od 3 lica koji će izabrati dobitnika bude za to određen od Crnogorske akademija nauka... Moju biblioteku, u kojoj ima mnogo stotina knjiga na srpskohrvatskom, engleskom i ruskom jeziku, većinom političkog i naučnog karaktera, i veliki broj dokumenata istorijskog, političkog i društvenog značaja, u vezi sa mojom aktivnošću...brižljivo popisati, spakovati i poslati jednoj republičkoj biblioteci ili arhivu u Baru, Titogradu ili Cetinju u SR Crnoj Gori“. 1 Crnogorska akademija nauka i umjetnosti svake pete godine iz Zadužbine Petra Vukčevića dodjeljuje stipendije crnogorskim studentima. Dom starog kapetana Miroslav Štumberger je rođen 2. jula 1892. godine kod Celja u Sloveniji. Gimnaziju je završio u Ljubljani, a Pomorsku akademiju u Puli. 1 4 Bio je oficir austrougarske mornarice i 1914. godine prvi put je došao u Boku. Postao je pilot hidroplana u bazi u Kumboru. Potom je služio na podmornici U-17, i bio je prvi oficir na podmornici U-18. Tokom Prvog svjetskog rata učestvovao je u akcijama austrougarske mornarice na Jadranu, Jonskom i Egejskom moru, kao i u Mesinskom kanalu. Nakon kapitulacije Austrougarske 1918. godine, prešao je u mornaricu Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca i postao komandant podmorničarske baze u Kumboru. U bazi je formirao Tehnički centar za torpeda i odvodne mine. Bio je član komisije koja je u Njukaslu nadgledala izgradnju podmornica za jugoslovensku mornaricu. Po povratku u zemlju postao je prvi komandant podmornice „Nebojša“. Od 1929. godine opet je bio komandant Tehničkog centra za podvodna oružja, a 19 4. godine postao je kapetan bojnog broda i komandant Pomorske oblasti Južnog Jadrana. Na toj dužnosti je penzionisan 19 8. godine. U Drugom svjetskom ratu bio je interniran u italijanski logor na poluostrvu Prevlaka. Bio je saradnik Narodnooslobodilačkog pokreta. Nakon rata učestvovao je u deminiranju Bokokotorskog zaliva. Štumberger je bio i inovator. Konstruisao je sonar, mlazni motor na tečno gorivo, podvodnu minu C-15, uređaj za razminiranje, i još desetine drugih tehničkih uređaja. Napisao je i udžbenik za torpedistiku i minerstvo. 0 Dr Milan Bulajić, Petar Vukčević- In memoriam, „Susreti“, ilustrovana revija Matice iseljenika Crne Gore, Titograd, februar-mart, 98 , str. 29. 4 Čaba Mađar, Kapetan bojnog broda Miroslav Štumberger ( 892- 98 ), povodom 20 godina smrti, „Boka“, broj 24, Herceg Novi, 2004, str. 4 .
Primjeri filantropije u Crnoj Gori do kraja XX vijeka Tokom službovanja u Boki zavolio je ovaj kraj i ljude i odlučio da se tu stalno nastani. Kupio je i preuredio kuću u Baošićima. Izrađivao je makete starih jedrenjaka, koje krase mnoge muzeje i privatne kolekcije. Napisao je uputstvo „Kako sagraditi model broda“. Bio je poznat i kao kolekcionar antikviteta. Decenijama je skupljao stare predmete, tako da se njegova kuća pretvorila u muzej. Opštinske vlasti Herceg Novog su 1964. godine, popisale predmete u Štumergerovom muzeju i utvrdili da on ima 1472 predmeta: 72 etnografska predmeta, 115 ikona i slika, 27 ćilima raznog porijekla, 20 raznih geografskih mapa, 22 makete jedrenjaka sopstvene izrade, 1 amfora, 220 komada starog novca, 22 predmeta iz Narodnooslobodilačkog rata, 5 komada stilskog namještaja i još 652 komada raznih drugih predmeta“. 1 5 Štumbergerova biblioteka je imala 1516 knjiga. Od toga je 46 knjiga bilo iz XVI, XVIII i XIX vijeka, a najvrednije knjige su tri toma jednog od prvih izdanja Enciklopedije britanike iz 1788. godine (The New Royal Cyclopaedia and Encyclopaedia, vol. I, II, III, London, 1788). Muzej u „Domu starog kapetana“ počeo je da radi 1955. godine, i postao je turistička atrakcija, pa je 1964. godine imao 760 posjetilaca. U tom periodu Štumberger je rado primao posjetioce i pričao im svoje avanture. Mediji su često pisali o starom kapetanu i njegovom muzeju. Štumberger je umro 6. maja 198 . godine. Dobitnik je Zlatne plakte Bokeljske mornarice, Srebrnog jedra Komande ratne mornarice Jugoslavije, Oktobarske nagrade grada Herceg Novog i Ordena zasluge za narod, kojim ga je odlikovao predsjednik SFRJ Josip Broz Tito. Testamentom napisanim 7. maja 1979. godine u Dubrovniku, za nasljednika svoje zaostavštine imenovao je Mjesnu zajednicu Baošići. Štumberger je to uradio uprkos tome što je delegacija slovenačkog Pomorskog muzeja iz Pirana od njega tražila da muzejsku zbirku, nakon njegove smrti prenesu u Piran. Štumberger u testamentu kaže: “ „Iz ove kuće, koju ostavljam sa svim inventarom Mjesnoj zajednici Baošići, radi čega je osnovana i cijela zadužbina, ne smiju se iznijeti nikakvi predmet, niti u svrhu grupnih izložbi izvan ove kuće, a ni u bilo koju drugu ustanovu, a pogotovo ne u svrhu prodaje ili 1 6 poklona, pa želim i određujem da ona vazda predstavlja jednu cjelinu“. Zadužbina kapetana Miroslava Štumbergera je oštećena u zemljotresu 1979. godine, a nakon njegove smrti bila je nekoliko puta opljačkana, čime joj je, zbog nebrige vlasti, nanijeta velika šteta. Isto, str. 4 6. 6 Isto, str. 460. Kapetan Miroslav Štumberger Štumbergerova biblioteka je imala 1516 knjiga. Od toga je 46 knjiga bilo iz XVI, XVIII i XIX vijeka, a najvrednije knjige su tri toma jednog od prvih izdanja Enciklopedije Britanike iz 1788. godine. 1 1
Page 1 and 2:
Mr Dragutin Papović Primjeri filan
Page 3:
Mr Dragutin Papović Primjeri filan
Page 6 and 7:
“ Blago onome čovjeku, u čije r
Page 8 and 9:
Nadamo se da će nas vraćanje na p
Page 10 and 11: Osnivači dobrotvornih organizacija
Page 12 and 13: 1881/82 u Crnoj Gori je bilo 705 tr
Page 14 and 15: teškim uslovima. Posjedi do 2 hekt
Page 16 and 17: Na osnovu člana 32, stav 8, Zakona
Page 18 and 19: Državna kontrola nad zadužbinama
Page 20 and 21: Od srednjeg vijeka pa do početka X
Page 22 and 23: Muslimani su osnivali zadužbine, k
Page 24 and 25: Jedan od najpoznatijih muslimanskih
Page 26 and 27: Najveći broj vakufa u Crnoj Gori p
Page 28 and 29: U dobrotvornom radu se istaklo Amer
Page 30 and 31: “ „Uzimajući u obzir velike ž
Page 32 and 33: 3 235 East 11th Street, New York 3,
Page 34 and 35: Spiridon Gopčević U svojoj t
Page 36 and 37: Samo tokom 189 . godine knjaz Nikol
Page 38 and 39: 1922.godine, Vaso Ćuković je osno
Page 40 and 41: Nadbiskup Nikola Dobrečić Dobreč
Page 42 and 43: Testament Jovana Boškovića je pod
Page 44 and 45: „Štednja Lesova“ Leso Pavkovi
Page 46 and 47: Pavković je bio poznat kao najveć
Page 48 and 49: Kuća zadužbine Duković u Trstu (
Page 50 and 51: Spomen-ploča na kući Luke Joviće
Page 52 and 53: ata proveo je u internaciji. Nakon
Page 54 and 55: Želja Jova Golijanina je bila da
Page 56 and 57: mogao da ispuni u punoj mjeri one c
Page 58 and 59: “Moja bi pak želja bila, da ta z
Page 62 and 63: “Rukovođen ljubavlju prema rodno
Page 64 and 65: Patrijarh Gavrilo Dožić (1888-195
Page 66 and 67: od države priznatim školama. 147
Page 68 and 69: VII - Izvori i literatura Izvori: 1
Page 70 and 71: 0 22. Milošević Anton, Pero Lukov
show all

Primjeri filantropije u Crnoj Gori do kraja XX vijeka

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?