Primjeri filantropije u Crnoj Gori do kraja XX vijeka

More documents

Recommendations

Info

Nadbiskup Nikola Dobrečić Dobrečić je iznad svega bio poznat kao dobročinitelj. Zvali su ga „otac sirotinje“. Za finansiranje sirotišta, formiran je “Sirotinjski fond”, u koga je Dobrečić uložio svoje nepokretnosti. 40 Katolička crkva u Crnoj Gori je po broju vjernika bila manja u odnosu na pravoslavnu crkvu i Islamsku zajednicu, ali je imala više afiniteta za dobrotvorne aktivnosti. je s komunističkom vlašću došao u sukob zbog odnosa između države i crkve, pa je posljednje godine proveo u oskudici i izolaciji. Umro je 14. novembra 1955. godine u Zagrebu. Dobrečić je bio nosilac mnogih odlikovanja, među kojima se izdvajaju: Danilov orden I stepena, Orden Jugoslovenske krune I reda i Orden Sv. Save I reda. Dobrečić je iznad svega bio poznat kao dobročinitelj. Zvali su ga „otac sirotinje“. 9 Pomagao je kulturna i sportska društva, dobrotvorne organizacije i pojedince, ali je najviše pomagao siromašnima i to pod geslom „pomoći ljudima bez obzira na vjeroispovijest“. Tako je 1921. godine pomoć od 20.000 dinara, koju je dobio od Vatikana, podijelio u pet okruga djeci stradaloj u ratu. Kako bi ta pomoć bila stalna, Dobrečić je odlučio da formira sirotište. Vlasti su 1921. godine odobrile osnivanje „Nadbiskupskog sirotišta“. Za njegovo finansiranje formiran je „Sirotinjski fond“, u koga je Dobrečić uložio svoje nepokretnosti. Fond se finansirao i iz drugih zadužbina, dobrovoljnih priloga i članarina. 94 Dobrečić je priloge za ovaj fond skupljao u Americi, a pomoć su dali Crevni krst KSHS i Ministarstvo spoljnih poslova Francuske. Odbor „Sirotinjskog fonda“ je imenovan 1925. godine. Predsjednik je bio prof. Niko Dumančić, potpredsjednik Nikola Koći, sekretar Marko Aštić, blagajnik Mitar Iličković, a članovi: Frano Brkan, Andrija Prela, Marko Demirović, Tomo Marđokić i Zefa Iličković. Sirotište je otvoreno 19 0. godine. Radilo je do Drugog svjetskog rata i u njemu je tokom godine boravilo oko 50 djece. Dobrečić je planirao da izgradi sirotište za djecu iz čitave Crne Gore. Formirao je fond od 465.000 dinara i priložio zemljište sa 768 korijena masline, ali je Drugi svjetski rat spriječio realizaciju ovog plana. Dobrečić je pri nadbiskupiji 19 0. godine otvorio zabavište, kome je darovao kuću i zemlju u Gretvi (Stari Bar). Početkom 0–ih godina u zabavištu je bilo oko 80–ro djece, sve tri vjeroispovijesti. Zabavište je radilo do 1941. godine. Zbog potreba obrazovanja domaćeg svešteničkog kadra, Dobrečić je 19 5. godine otvorio sjemenište u staroj zgradi nadbiskupije na Gretvi. Do 1941. godine u sjemeništu su obrazovana 2 učenika, a samo su šestorica postali sveštenici. Nadbiskupija je učenicima obezbjeđivala besplatan smještaj i hranu. Dobrečić je želio da u Baru otvori konvikt (samostan) za djevojke, a za njegovo izdržavanje je darovao zemljište „Novakovića brijeg“ i prikupio 4 miliona dinara, koje je položio u Sarajevsku banku, ali je izbijanje Drugog svjetskog rata omelo i ovu Dobrečićevu ideju, a novac je propao. Svakako da je Dobrečićev dobrotvorni rad imao za cilj promovisanje katoličke vjere, ali je njegovo pomaganje svim ugroženim ljudima, bez obzira na vjeru, pravi primjer individualne filantropije. 9 Rastoder Šerbo, Rastoder Jasmina, Dr Nikola Dobrečić, arcibiskup barski i primas srpski, Budva, 99 , str. 07. 94 Isto, str. 09.
Primjeri filantropije u Crnoj Gori do kraja XX vijeka V - Zadužbine u Crnoj Gori Zadužbinarstvo je najrasprostranjeniji i najefikasniji oblik filantropije. Zadužbine u Crnoj Gori počinju da se formiraju u XIX vijeku. Pojavile su se u Boki, a početkom XX vijeka šire su u ostale djelove Crne Gore. Imovina ovih zadužbina nije bila velika. Uglavnom se sastojala od zemljišta, stambenih i poslovnih objekata. Ovi objekti su izdavani u zakup, a stečeni novac zadužbinske uprave su davale za obrazovanje, za pomaganje starih i bolesnih, ili za ekonomski i kulturni razvoj lokalnih zajednica. Osnivanje i rad zadužbina u Crnoj Gori predstavljeni su hronološkim redom. Zadužbina „Bošković – Đurović – Laketić“ Jedna od najstarijih zadužbina na teritoriji današnje Crne Gore je zadužbina „Bošković- Đurović-Laketić“. Osnovali su je Jovan Bošković, Đuro Đurović i Jevrosima Laketić. Jovan Bošković, iz Tople kod Herceg Novog, rođen je 9. juna 1761. godine i kao mladić se počeo baviti pomorstvom. Otplovio je do Smirne (današnji Izmir u Turskoj) i upoznao trgovca Jova Kurtovića, za koga je počeo da radi. Kasnije je Jovan Bošković formirao samostalnu trgovinu. Za kratko vrijeme je postao jedan od najbogatijih trgovaca u Smirni. Oženio se bogatom Grkinjom i imao 4 sina i 6 kćeri. Umro je u Smirni u junu 18 1. godine. 95 U svom testamentu, sastavljenom 17. marta 1826. godine, Bošković je dio bogatstva opredijelio za dobrotvorne svrhe u Herceg Novom. Crkvi Sv. Spasa u Toploj i manastiru Savina je dao po hiljadu pjastara, a siromašnima iz „drage domovine“ .000 pjastara. Značajna sredstva Bošković je usmjerio ka otvaranju škole u Herceg Novom. O tome u testamentu kaže: “ „Isto tako ostavljam u mojoj dragoj domovini da bi se izgradila jedna škola za vaspitavanje siromašne djece na domaćem i italijanskom jeziku i za izučavanje plovidbe, nekretninu koja mi je bila ustupljena od strane kapetana Andrije Jankovića i njegove supruge jer su mi davali piastri 26129 i 32/40 sa kojom nekretninom u slučaju da se ne bi mogla napraviti rečena škola i imati još dva dobra nastavnika, 9 Jovan S. Nakićenović, Nekoliko detalja o osnivanju i radu pomorske zakladne škole u Herceg Novom, „Boka“, zbornik radova iz nauke, umjetnosti i kulture, broj 4, Herceg Novi, 972, str. 204. Zadužbinarstvo je najrasprostranjeniji i najefikasniji oblik filantropije. Zadužbine u Crnoj Gori počinju da se formiraju u XIX vijeku. Jedna od najstarijih zadužbina na teritoriji današnje Crne Gore je zadužbina „Bošković- Đurović-Laketić“. Osnovali su je Jovan Bošković, Đuro Đurović i Jevrosima Laketić. 41 41
Page 1 and 2: Mr Dragutin Papović Primjeri filan
Page 3: Mr Dragutin Papović Primjeri filan
Page 6 and 7: “ Blago onome čovjeku, u čije r
Page 8 and 9: Nadamo se da će nas vraćanje na p
Page 10 and 11: Osnivači dobrotvornih organizacija
Page 12 and 13: 1881/82 u Crnoj Gori je bilo 705 tr
Page 14 and 15: teškim uslovima. Posjedi do 2 hekt
Page 16 and 17: Na osnovu člana 32, stav 8, Zakona
Page 18 and 19: Državna kontrola nad zadužbinama
Page 20 and 21: Od srednjeg vijeka pa do početka X
Page 22 and 23: Muslimani su osnivali zadužbine, k
Page 24 and 25: Jedan od najpoznatijih muslimanskih
Page 26 and 27: Najveći broj vakufa u Crnoj Gori p
Page 28 and 29: U dobrotvornom radu se istaklo Amer
Page 30 and 31: “ „Uzimajući u obzir velike ž
Page 32 and 33: 3 235 East 11th Street, New York 3,
Page 34 and 35: Spiridon Gopčević U svojoj t
Page 36 and 37: Samo tokom 189 . godine knjaz Nikol
Page 38 and 39: 1922.godine, Vaso Ćuković je osno
Page 42 and 43: Testament Jovana Boškovića je pod
Page 44 and 45: „Štednja Lesova“ Leso Pavkovi
Page 46 and 47: Pavković je bio poznat kao najveć
Page 48 and 49: Kuća zadužbine Duković u Trstu (
Page 50 and 51: Spomen-ploča na kući Luke Joviće
Page 52 and 53: ata proveo je u internaciji. Nakon
Page 54 and 55: Želja Jova Golijanina je bila da
Page 56 and 57: mogao da ispuni u punoj mjeri one c
Page 58 and 59: “Moja bi pak želja bila, da ta z
Page 60 and 61: “ „Novac koji je poslan na Jugo
Page 62 and 63: “Rukovođen ljubavlju prema rodno
Page 64 and 65: Patrijarh Gavrilo Dožić (1888-195
Page 66 and 67: od države priznatim školama. 147
Page 68 and 69: VII - Izvori i literatura Izvori: 1
Page 70 and 71: 0 22. Milošević Anton, Pero Lukov

Primjeri filantropije u Crnoj Gori do kraja XX vijeka

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?