Helsińska Fundacja Praw Człowieka - idm - International Society for ...

Art. 23.1. Tworzy się Komisję Wspólną Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych jako organ
opiniodawczo-doradczy Prezesa Rady Ministrów, zwaną dalej "Komisją Wspólną".
2. Do zadań Komisji Wspólnej należy: [...]
5) podejmowanie działań na rzecz przeciwdziałania dyskryminacji osób należących do mniejszości.
3. W celu realizacji swoich zadań Komisja Wspólna:
1) współdziała z organami administracji rządowej i samorządu terytorialnego oraz z
zainteresowanymi organizacjami społecznymi;
2) może zwracać się do instytucji, placówek i środowisk naukowych oraz organizacji społecznych w
szczególności o opinie, stanowiska, ekspertyzy lub informacje;
3) może zapraszać do udziału w swoich pracach przedstawicieli jednostek samorządu terytorialnego,
organizacji społecznych i środowisk naukowych.
F. Luki w implementacji dyrektyw
Jak już to kilkakrotnie wyżej wspominaliśmy dyrektywy unijne zostały implementowane przez
polskiego ustawodawcę tylko częściowo i nadal istnieje wiele luk w tym zakresie. Poniżej
zamieszczamy listę najważniejszych5:
a/ DYREKTYWA 2000/43/EC wprowadzająca zasadę równego traktowania osób bez względu na rasę
i pochodzenie etniczne powinna zostać implementowana także w innych dziedzinach niż prawo pracy
(zabezpieczenie społeczne, edukacja, dostęp do dóbr i usług).
b/ Pojęcia dyskryminacji bezpośredniej i pośredniej są zdefiniowane tylko w kodeksie pracy i tylko
częściowo odpowiadają definicjom przyjętym w dyrektywach. W przypadku dyskryminacji
bezpośredniej błędem legislacyjnym jest przepis o hipotetycznym niesprawiedliwym potraktowaniu
pracownika (183a§3 kodeksu pracy), bo trudno sobie wyobrazić jego praktyczne stosowanie w
jakiejkolwiek sytuacji. W dyrektywie (2000/43, Art. 2.2a) hipotetyczność przypisywana jest nie samej
dyskryminacji, ale zachowaniu, z którym dyskryminacyjne rozróżnienie jest porównywane (mowa o
traktowaniu innej osoby w podobnej sytuacji).
c/ W przypadku dyskryminacji pośredniej wątpliwości budzi sformułowanie o dopuszczalnych
dysproporcjach “uzasadnionych innymi obiektywnymi powodami” (kodeks pracy, Art. 183a§4), gdyż
zgodnie z Art. 2.2b Dyrektywy 2000/43, nierówność można uznać za usprawiedliwioną tylko, gdy jest
obiektywnie uzasadniona zgodnym z prawem celem, a środki mające służyć osiągnięciu tego celu są
właściwe i konieczne.
d/ Samozatrudnienie i wolne zawody (zawody zaufania społecznego). Przepisy kodeksu pracy,
zakazujące dyskryminacji, regulują tylko stosunki pracy i nie dotyczą osób samozatrudnionych oraz
wykonujących wolne zawody (zawody zaufania publicznego). Wymaga to wprowadzenia
odpowiednich przepisów regulujących sytuację także tych kategorii osób z punktu widzenia zakazu
dyskryminacji.
e/ W sposób niepełny obowiązuje art. 7.1 Dyrektywy 2000/43, w którym mowa o dostępności
procedur sądowych i/lub administracyjnych dla wszystkich osób, które uważają się za pokrzywdzone
nieprzestrzeganiem wobec nich zasady równego traktowania. Prawo do pomocy prawnej
gwarantowanej przez państwo (pełnomocnicy z urzędu) nie obejmuje bowiem postępowania
administracyjnego przedsądowego (a wiele postępowań administracyjnych może dotyczyć
dyskryminacji). Natomiast kontrola sądów administracyjnych ograniczona jest w zasadzie do oceny
zgodności decyzji administracyjnej z prawem i ma charakter kasacyjny.
f/ Jedna z najbardziej istotnych zasad w zwalczaniu dyskryminacji, odwrócenie ciężaru dowodu
(Dyrektywa 2000/43, art. 8) obowiązuje tylko w dziedzinie stosunków pracowniczych, a już nie
innych.
g/ Ustawa o mniejszościach narodowych, etnicznych... dotyczy tylko mniejszości ale już nie do innych
osób dyskryminowanych ze względu na rasę i pochodzenie etniczne.
h/ Wbrew przepisom zawartym w art. 13 Dyrektywy 2000/43 nie powołano niezależnej instytucji
mającej wspierać różne traktowanie wszystkich osób bez dyskryminacji ze względu na pochodzenie
rasowe lub etniczne.
5 Na podstawie pisma prezesa Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka do Prezesa Rady Ministrów z 18 sierpnia 2006 r.,
dostępne na: www.hfhr.org.pl.
36