Sprawozdanie z działalności Komisji Nadzoru Finansowego w 2010 r.

22. Rynek fi nansowy w Polsce2.1. Podstawowe informacjeW 2010 roku na sytuację na rynku finansowym w Europiewpływały echa kryzysu gospodarczego lat poprzednich, główniew postaci narastających problemów fiskalnych niektórychkrajów strefy euro. W tym samym czasie obserwowano ożywieniegospodarcze w największych gospodarkach świata. Rozwój sytuacjina świecie oddziaływał na rynek krajowy głównie poprzezkanał wymiany handlowej, poziom cen instrumentów finansowychoraz cen surowców.Wolne tempo wychodzenia z kryzysu w strefie euro skutkowałoniskim poziomem popytu, przez co saldo bilansu handlowegoprzez cały rok 2010 pozostawało ujemne. Kurs złotego w całymroku umocnił się względem euro o zaledwie 3,4%, a w miesiącachletnich ulegał nawet wyraźnej deprecjacji na fali obaw o konsekwencjekryzysu fiskalnego niektórych krajów strefy euro.W okresie pokryzysowym krajowy rynek finansowy doświadczyłznacznego rozwoju pod względem rozmiarów wzajemnychpowiązań pomiędzy sektorami gospodarki krajowej oraz sektorazagranicznego. Skala powiązań pomiędzy segmentami rynkufinansowego w polskiej gospodarce pozostaje jednak stosunkowoniewielka. Należy przy tym zaznaczyć, że w ujęciu bilateralnychekspozycji rozwój krajowego systemu finansowego w 2010 rokumiał, podobnie jak w poprzednich latach, charakter ekstensywnegowzrostu i nie było istotnych zmian w intensywnościi kierunkach istniejących w jego obrębie powiązań.Szczególne znaczenie w krajowym systemie finansowym masektor bankowy, co przejawia się wagą jego związków z sektoramiprzedsiębiorstw niefinansowych, gospodarstw domowychoraz sektorem publicznym, które wynikają z realizowanej przezbanki funkcji pośrednictwa finansowego. Sektor bankowy maw związku z tym istotny, pośredni wpływ na pozostałe segmentyrynku finansowego poprzez sferę realną gospodarki.Z drugiej strony sektor ten jest kluczowy ze względu na powiązaniabilansowe z innymi segmentami rynku finansowego. I takwzrost łącznej sumy bilansowej polskich banków w 2010 r.(zmiana o ok. 9,5%) był związany m.in. ze zwiększonym zaangażowaniemkrajowych banków na rynku papierów skarbowych.Z kolei dla zakładów ubezpieczeń depozyty lokowane w krajowychbankach są podstawowym instrumentem zarządzaniabieżącą płynnością, są również składnikiem portfela lokat związanegoz niektórymi typami produktów ubezpieczeniowych (tzw.polisolokaty oraz instrumenty strukturyzowane oferowane przezpodmioty Działu I). W 2010 roku obserwowano rosnącą koncentracjęlokat zakładów ubezpieczeń w bankach, co jest związanez większym ryzykiem po stronie tych zakładów ubezpieczeń,których dotyczy ta praktyka.Oznaki spadającej – choć w wolniejszym tempie – awersji doryzyka widoczne były też na krajowym rynku akcji. Na przestrzeniroku 2010 indeks WIG wzrósł o 18,77% przewyższając dynamikęindeksu dwudziestu największych spółek WIG20, który zanotowałwzrost o 14,88%. Dla porównania rok wcześniej indeksy te wzrosłyodpowiednio o 46,85% i 33,47%. Indeksom sprzyjał natomiastspadek samej zmienności rynku 1 (średnio 24,5% w 2010 r. wobec43,3% w 2009 r.) oraz wzrost płynności wyrażony w zrealizowanychobrotach. W 2010 r. obrót akcjami wyniósł 468,6 mld zł wobec351,9 mld zł w roku poprzedzającym.Rok 2010 należał do rekordowych pod względem wartości przeprowadzonychofert publicznych. Wartość ofert publicznychwyniosła ogółem ponad 25 mld zł, co oznacza wzrost o 82%w porównaniu z rokiem poprzednim. Główną przyczyną takiegostanu rzeczy była większa aktywność na rynku kapitałowym SkarbuPaństwa, który łącznie z Eureko BV sprzedał akcje spółki PZUSA o łącznej wartości ponad 8 mld zł oraz przeprowadził dwieistotne oferty prywatyzacyjne – Tauron PE SA (4,2 mld zł) orazGiełdy Papierów Wartościowych w Warszawie SA (1,2 mld zł).W wyniku przeprowadzenia oferty sprzedaży akcji Giełdy PapierówWartościowych dołączyła ona do grona światowych giełdnotowanych na rynkach regulowanych.Wraz z trwaniem hossy na rynku akcji wzrastał udział instrumentówudziałowych w portfelach otwartych funduszy emerytalnych(dalej „OFE”), który wzrósł z 30,9% na koniec 2009 r.na 36,7% na koniec roku 2010. Wartość inwestycji OFE w akcjewzrosła w tym okresie z 54,6 mld zł do 80,7 mld zł. Transakcjezakupu instrumentów udziałowych, jakie OFE przeprowadziływ 2010 r. miały wartość większą niż realizowane przez funduszetransakcje sprzedaży. Przewaga transakcji kupna nadsprzedażą w okresach spadków indeksów giełdowych wskazuje,że fundusze emerytalne wykorzystują niższe poziomy cendo akumulowania akcji, co jest zgodne z długoterminowym1Zmienność implikowana z 30-dniowych opcji at-the-money na indeks WIG 20.17