Aby rozpocząć lekturę, kliknij na taki przycisk , który da ci pełny ...

OBROTY RZECZY — WIĄZKA MOŻLIWOŚCIJakkolwiek inscenizacje Teatru na Tarczyńskiej byty sensacją sezonu, to zjawiskiemliterackim, i to od razu dużej wagi, był dopiero debiutancki zbiór wierszy. Wydany w 1956roku (drugie wydanie ukazało się rok później) tom Obroty rzeczy został zredagowany przezArtura Sandauera.„Z przyniesionych mi utworów – wspomina krytyk – część (jakieś dwie piąte) odrzuciłem,w jednym – chodzi o Piosenkę stołową prawie o wszechbycie – uciąłem za zgodą autorastrofę końcową [...] ułożyłem wiersze w 7 cykli. Tytuły ich [...] pochodzą ode mnie”. 12Wspomniany wcześniej brak w twórczości Białoszewskiego utworów zorientowanychfolklorystycznie odnosi się właśnie do tego zestawu. Sąd ten nie da się jednak uzasadnić nagruncie „utworów rozproszonych”. One to właśnie, bardziej niż utwory kanoniczne, pokazująrównoległość poszukiwań Białoszewskiego i Czachorowskiego. Przykład charakterystyczny:Wizerunek jagodny Tarnowca („Poezja” 1985, nr 12).Tom jest skomponowany znakomicie. Otwiera go cykl Ballad rzeszowskich (do któregowłączono także wcześniejszy Fioletowy gotyk), po nim następują Ballady peryferyjne; cyklSzare eminencje zachwytu grupuje wiersze będące opisami rzeczy i przedmiotów, cyklPokrewieństwa to wiersze analizujące przygody poznającego umysłu; cykl Liryka sprzedzaśnięcia notuje stany przed–lub podświadome; cykl Autoportrety to swoiste summyodnoszące opisywane przedtem rzeczywistości do osobowości poety; ostatni wreszcie cykl,Groteski, ma charakter formalny. Jak można sądzić, wyodrębniono je przyjmując właśniekryterium groteskowości, tematycznie bowiem dają się bez trudu przyporządkować dopoprzednich cykli.Kompozycję tego tomu można analizować jeszcze inaczej: można w niej mianowiciewidzieć drogę od osobowości zakorzenionej w kulturze, wypowiadającej się językiemwartości kulturowych, do osobowości „nagiej”, przekazującej to, co „sprawdzone sobą”, awięc mówiącej językiem doznań egzystencjalnych, sprowadzonych do odczuć najprostszych.Mechanizm przekładu dobrze ukazuje Średniowieczny gobelin o Bieczu. Jest to opisśredniowiecznego miasta, ale „utkanego gotykiem”, a raczej – „wełną gotycką”.Popielate trójkątyszły na gonty(zwyklejsze to dachy),a sinożółteto słomy.24