Zeszyty PRASOZNAWCZE

B. Petkowic i S. Baksić-Hrvatin z analizy porównawczej podobieństwi specyfik związanych z charakterem postkomunistycznej transformacjii reform medialnych w 18 krajach Europy Środkowej i Południowej. Bo jeślitezę, że: Koncentracja mediów wywiera wpływ na pluralizm treści medialnych(...), a stosowanie prawa w zakresie ochrony konkurencji nie jestwystarczające, ponieważ nie uwzględnia specjalnej roli mediów w społeczeństwie- tworzenia przestrzeni dla debaty publicznej 10 , uznać tylko zaprawdopodobną i „spełniającą" się wyłącznie w szczególnych okolicznościach,to przykłady zarówno skutków głośnych ostatnio fuzji jak i powodyprzeciwdziałania niektórym planowanym koncentracjom kapitałowym nietylko na rynku europejskim, uzasadniają wcześniejsze spostrzeżenie autora,że od 1992 roku również i w Komisji Europejskiej poglądy na temat koncentracjii pluralizmu uległy transformacji 11 . W Polsce natomiast niekoniecznie.Zawarte w przedstawionych już przytoczeniach, naukowo uzasadnionekonstatacje, a także teorie, stają się standardami wiedzy funkcjonującej wewspółczesnym świecie; wiedzy od której nie godzi się abstrahować podejmującdyskusję na temat pluralizmu, koncentracji kapitałowej i wolnościmediów - bo te obszary ograniczają albo wspomagają wolność słowa.1 0B.Klimkiewicz: Własność medialna..., s. 44.11Tu zasadne jest przypomnienie, że Komisja Kultury i Edukacji Parlamentu Europejskiego po trzykrotnymrozpatrywaniu projektu rezolucji Parlamentu w sprawie stosowania art. 4 i 5 dyrektywy89/552/EWG dotyczącej „Telewizji bez granic", (zmienionej dyrektywą 97/36/WE), na posiedzeniuw dniu 15.06.2005 r. zatwierdziła ów projekt (28 głosów - za, 1 - przeciw) a następnie przekazała goRadzie i Komisji Europejskiej do dalszych prac. W projekcie, szeroko uzasadniającym konieczność rewizjidyrektywy, zwraca się uwagę na skutki koncentracji mediów; np. w punkcie 19 podkreśla się, żeuniwersalny dostęp społeczeństwa do wysokiej jakości i zróżnicowanych treści ma jeszcze większe znaczeniew kontekście mutacji technologicznych i coraz silniejszej koncentracji i w coraz bardziej konkurencyjnymi globalnym otoczenia, zaś w punkcie 48 czytamy: trzy wartości - różnorodność kulturowa,wolność i pluralizm mediów — pozostające najważniejszymi elementami składowymi europejskiego modeluaudiowizualnego, są warunkiem koniecznym do zapewnienia wymiany kulturowej i demokracji:uważa się, że w związku z tym zmieniona dyrektywa 89/552/EWG powinna zawierać przepisy gwarantującei chroniące swobodę wypowiedzi oraz pluralizm mediów. Projekt w dn. 13.12.2006 r. był przedmiotemdyskusji na plenarnym posiedzeniu Parlamentu Europejskiego; przyjęto niektóre z proponowanychzmian w dyrektywie, zezwalając m.in. na więcej przerw na reklamy oraz tzw. product placement.Dokument trafi teraz do Rady UE, a następnie - o ile uda się uzgodnić wspólne stanowisko Rady - zostanieprzekazany Parlamentowi do drugiego czytania. Na obecnym etapie ustaleń trudno przewidywać,czy stanowisko wyrażone przed rokiem przez Viviane Reding, komisarza ds. społeczeństwa informacyjnegoi mediów, o potrzebie tworzenia nowych możliwości w dziedzinie multimediów tak, by zwiększyćkonkurencję i wybór dla konsumentów, dla ułatwienia osiągania celów leżących w interesie publicznym,a wprost odnoszące się do sformułowań zawartych w punktach 42-^18 projektu rezolucji, znajdzieposłuchanie Parlamentu zwłaszcza, że obecnie dowiadujemy się o próbach dalszej modyfikacji projektunowelizacji dyrektywy „Telewizja bez granic".17 stycznia 2007 r. Komisja Europejska, przywołując zgłaszane przez pozarządowe organizacjeprzykłady zagrożeń dla medialnej różnorodności, postanowiła wszcząć śledztwo „w sprawie pluralizmumediów". Za jego przeprowadzenie mają odpowiadać: autorka głównych zapisów we wspomnianymprojekcie rezolucji Parlamentu w sprawie stosowania art. 4 i 5 dyrektywy „Telewizja bez granic" - komisarzViviane Reding wraz z komisarz Margot Wollstrom. Wątków toczącego się już postępowaniasprawdzającego jest wiele; Komisja Kultury i Edukacji podała w swym dokumencie z czerwca 2005 r.kilkanaście opisów zagrożeń pluralizmu mediów, w tym sześć (punkty 42 do 48) wskutek nadmiernejkoncentracji. Wkrótce okaże się, czy przypuszczenia autorów rezolucji oraz wskazania europejskich organizacjipozarządowych były zasadne. Niejako równolegle, w Polsce, prowadzone będzie - też przezKomisję Europejską zlecone - badanie zasad oraz sposobu finansowania mediów publicznych. Zapewnejest to zbieżność zupełnie przypadkowa.