<strong>Zeszyty</strong> <strong>PRASOZNAWCZE</strong>Kraków 2006 R. XLIX, nr 3-4 ( 187-188)IGNACY S. FIUT, JERZY PAŁOSZSTRATEGIE WYDAWNICZEGAZETY KRAKOWSKIEJW LATACH 1990-2006G^azeta Krakowska (GK), w okresie PRL organ KW PZPR, jest i obecniejednym z dwóch - obok Dziennika Polskiego (DP) - dzienników regionalnychw województwie małopolskim. Zasięgiem swoim obejmujecałe województwo oraz powiat dębicki, należący do województwa podkarpackiego,a na obszarze tzw. Małopolski Zachodniej konkuruje dodatkowoz Dziennikiem Zachodnim. Od 1994 r. należy do grupy „Polskapresse"sp. z o. o., będącej częścią niemieckiego koncernu medialnego VerlagsgruppePassau GmbH 1 . Koncern ten jest także właścicielem m.in. wspomnianegoDziennika Zachodniego oraz 25 proc. udziałów w Dzienniku Polskimi 100 proc. w Dzienniku Zachodnim.GK wychodzi obecnie (tzn. w r. 2006) w sześciu mutacjach terenowychz dodatkami lokalnymi, będącymi osobnymi grzbietami tytułu. Wydaje takżecztery tygodniki lokalne. W okresie od stycznia do czerwca 2006 r.średnia sprzedaż tygodniowa GK wyniosła 192 126 egzemplarzy, tzn. średnio32 028 dziennie 2 . Po sezonowej zapaści letniej, czyli spadku sprzedażyw okresie wakacyjnym, średnia sprzedaż od stycznia do październikawłącznie wyniosła około 187,5 tys. egzemplarzy tygodniowo, w październikuzaś - blisko 192 tys.1Początki koncernu sięgają roku 1946, kiedy dziennikarz i wydawca Hans Kapfinger otrzymał od amerykańskichwładz okupacyjnych licencją na wydawanie dziennika Passauer Neue Presse. Pierwszy numerukazał się już w lutym 1946 r. w nakładzie 105 tys. egzemplarzy. W roku 1954 gazeta miała nakład120 tys. i 15 mutacji terenowych. Przekształcenie lokalnej gazety w europejski koncern medialny byłodziełem Franza Xavcra Hirtrcitera, prezesa wydawnictwa od 1988 do 2003 roku. W roku 1990 nabył lokalnegazety w Czechach (grupa „Vltava Labc Press" as, a w 1991 w Austrii, w 1994 - w Polsce,w 1998 - we Włoszech, w 1999 - na Słowacji („Petit Press" as). W roku 1992 koncern podzielił się nadwie grupy: Euro-Druckservicc AG, zawiadującą drukarniami i Verlagsgruppc Passau GmbH, wydającąprasę. Na uwagę zasługuje fakt, że ta ostatnia grupa przyjęła formę prawną spółki z ograniczoną odpowiedzialnością,a nic spółki akcyjnej, czyli formy bardziej transparentnej. Od roku 2003 kierownictwonad obiema grupami przejął osobiście główny udziałowiec Axel Dieckmann (por. www.pnp.de). Dynamicznyrozwój koncernu wzbudzał w wielu kręgach wątpliwości, co do rzeczywistego pochodzenia jegokapitału, (por. Z. Baj ka: Kapitał zagraniczny w polskich mediach. Suplement do artykułu w ZP1994 nr 1-2. ZP 1994, nr 3-4, s. 5-8; „Kolonizatorzy", WWW.radiomaryja.pl/artykuly.php7id).2W zwykły dzień tygodnia wynosi średnio 26 466 egzemplarzy, w piątki - 61 047, w soboty zaś - 26165 (uśrednione dane za okres od stycznia do kwietnia 2006 roku).
Geografia sprzedaży oparta jest na prostej regule: im dalej od Krakowa,tym lepiej GK się sprzedaje. Najwyższą sprzedaż ma w powiecie nowosądeckimi tarnowskim, najsłabszą - w krakowskim i (wbrew regule) naPodhalu. W Krakowie sprzedaje się średnio około 6-6,5 tys. egzemplarzydziennie. Biorąc pod uwagę wielkość aglomeracji krakowskiej (około 730tys. mieszkańców), oznacza to, że na tym rynku GK odgrywa marginalnąrolę. Ale jeszcze jako organ KW PZPR była GK nastawiona głównie natzw. teren, wyjąwszy bowiem epizod kierowania nią przez Macieja Szumowskiego(1980-1981), w konserwatywnym Krakowie miała niewielkieszanse na rywalizację z równie popularnym wtedy, jak i obecnie DziennikiemPolskim.Nasycenie sprzedażą tytułu w regionie jest zróżnicowane: najwyższe -w Nowym Sączu - nie przekracza obecnie 14 proc. 3Wysokość zwrotówwynosi od 28 proc. do 32,8 proc. (dane z ostatniego tygodnia lipca tego roku).Natomiast wskaźnik czytelnictwa w pierwszym półroczu 2006 wynosił19,84 proc. i pod tym względem GK zajmowała trzecie miejsce w województwiemałopolskim, po Dzienniku Polskim (22,96 proc.) i Fakcie (22,44proc.) 4Warto zauważyć, że od stycznia do grudnia 2005 roku czytelnictwoGK wynosiło 28,18 proc, co dawało jej pierwsze miejsce. GK wyprzedzaławówczas Fakt (25,59 proc.) i Dziennik Polski (23,86 proc.) Po raz pierwszyw historii GK, wskaźnik jej czytelnictwa spadł poniżej 20 proc. (pewienwpływ na obniżenie wskaźnika mogła mieć zmiana metody jego obliczania,przyp. red.). Sytuacja nieco się poprawiła miedzy marcem a sierpniem2006 r. Wprawdzie GK nadal zajmowała dopiero trzecie miejsce w Małopolsce,lecz uzyskała czytelnictwo na poziomie 20,64 proc. Pierwsze miejsceutrzymał DP (22,63 proc), drugie - Fakt (21,51 proc.) 5Oznacza to, żeGK stosunkowo najlepiej przetrwała sezonową zapaść czytelnictwa w okresiewakacyjnym i - jeśli tendencja wzrostowa się utrzyma - poprawi swojemiejsce w ścisłej czołówce gazet czytanych w Małopolsce, choć odzyskaniepozycji utraconej na rzecz DP będzie trudne. Tak się obecnie przedstawiasytuacja GK, która w latach osiemdziesiątych miała dzienny nakład171,9 tys. egzemplarzy 6 .Małopolski rynek prasowy w pierwszej połowie lat 90.Po przełomie ustrojowym w roku 1989, w historii GK można wyróżnićkilka okresów, w których zmiany sytuacji zewnętrznej wymuszały zmianęformuły pisma. Pierwszy okres przypada na lata 1989-1990, drugi na okres1990-1993, trzeci na 1994-2003, a ostatni - na okres od przełomu lat3Nasycenie terenu sprzedażą oznacza liczbą sprzedanych egzemplarzy w stosunku do liczby gospodarstwdomowych na danym terenie z uwzględnieniem ilości punktów sprzedaży.4Press. Media - Public - Relations 2006, nr 9 (128), s. 102.5Ibidem, nr 11 (130) s. 1036Komunikowanie masowe w Polsce: lata osiemdziesiąte, <strong>Zeszyty</strong> Prasoznawcze 1991, nr 1-2, s. 62 (tabela2).
- Page 2 and 3: RAFAŁ RIEDEL, dr, Instytut Politol
- Page 4 and 5: SPIS TREŚCIOd redaktora 5ROZPRAWY
- Page 6 and 7: Od redaktoraSpieszcie się czytać
- Page 8: hamulców." Dla równowagi wypada d
- Page 11 and 12: cza to więc, że etap ten jest klu
- Page 13 and 14: wość sprzężenia zwrotnego; „i
- Page 15 and 16: dwójnej roli - jako odbiorcy i kon
- Page 18 and 19: Zeszyty PRASOZNAWCZEKraków 2006 R.
- Page 20 and 21: przyczynowo-skutkowym zawarte jest
- Page 22 and 23: B. Petkowic i S. Baksić-Hrvatin z
- Page 24 and 25: monopolowego, a wtedy - jeśli decy
- Page 26 and 27: adiowego ze względu na zapobiegawc
- Page 28 and 29: według prawa medialnego (RStv). Je
- Page 30: źniejszego zaznaczenia się proces
- Page 33 and 34: wydawców 5 . Na polski rynek dzien
- Page 35 and 36: Niemiecka prasa uznała inicjatywę
- Page 37 and 38: stacji radiowych, w spółkach świ
- Page 39 and 40: W sumie Agora jest największym pod
- Page 41 and 42: IV. Główne skutki konfrontacjiZma
- Page 46 and 47: 2003/2004 do lutego 2006 roku. Obec
- Page 48 and 49: W roku 1992 konieczne stało się z
- Page 50 and 51: cji humanistycznej, wierszówki od
- Page 52 and 53: Za wyniki w okresie od r. 1995 do s
- Page 54 and 55: finiowano jego formułę, wskutek c
- Page 56 and 57: najbardziej dotkliwie uderzyło w p
- Page 58 and 59: wzrostu sprzedaży w Krakowie, uzys
- Page 60 and 61: Zeszyty PRASOZNAWCZEKraków 2006 R.
- Page 62 and 63: się podkreśla, że praktyka dzien
- Page 64 and 65: dyscypliny (pedagogika, hermeneutyk
- Page 66 and 67: Żeby adekwatnie poznać rzeczywist
- Page 68 and 69: W sektorze ekonomicznym na pierwszy
- Page 70: dleń" pisze badacz norweski, S. Ho
- Page 73 and 74: Jak widać, modele w prasie polskie
- Page 75 and 76: 2.3. ...referendum było zatem form
- Page 77 and 78: 5) Model ZdrowieW modelu zdrowia wy
- Page 79 and 80: 7.5. ...pośledni mofnost utrhnout
- Page 81 and 82: 10.1. Zajmująca się finansowaniem
- Page 83 and 84: 13.1. EU je hospodáfsky obr, ...al
- Page 86 and 87: Zeszyty PRASOZNAWCZEKraków2006 R.
- Page 88 and 89: obrażalnej wręcz skali, kryzys la
- Page 90 and 91: wszystkich dużych miast sowieckich
- Page 92 and 93: nych weksli, brak jest kredytu, zmn
- Page 94 and 95:
dżet ministerstwa wojny wynosi 42
- Page 96 and 97:
dację poszczególnych urzędów do
- Page 98 and 99:
czeństwie sowieckim świadomość
- Page 100:
zwykłe predyspozycje do sprawowani
- Page 103 and 104:
nie na rzecz rozwoju czasopism kult
- Page 105 and 106:
„Art&Business"Art&Business jest m
- Page 107 and 108:
awnymi historyjkami, bogato ilustro
- Page 109 and 110:
sma jest od początku związany z r
- Page 111 and 112:
ić się do głównego obiegu sztuk
- Page 113 and 114:
tualna, sztuka kobiet, ekologia, no
- Page 115 and 116:
ścią pozyskiwania wartościowych
- Page 118 and 119:
Zeszyty PRASOZNAWCZEKraków 2006 R.
- Page 120 and 121:
Stan prawnyŚwiecka interwencja pra
- Page 122 and 123:
wśród naukowców co do tego, co j
- Page 124 and 125:
żone na niepożądane stykanie si
- Page 126 and 127:
Zdaniem dystrybutorów, w Polsce is
- Page 128 and 129:
Zeszyty PRASOZNAWCZEKraków 2006 R.
- Page 130 and 131:
nii 3 , a jednocześnie różnią s
- Page 132 and 133:
wanych pism nie znalazłem ani jedn
- Page 134 and 135:
Dział: Wprost Przegląd Polityka N
- Page 136 and 137:
Muzyka opisywana w tygodnikach opin
- Page 138 and 139:
Okazuje się, że płyta w analizow
- Page 140 and 141:
właśnie na rok 2005. Wprost i New
- Page 142 and 143:
CO STOI ZA NAZWAMIWARTOŚCI?JĘZYK
- Page 144 and 145:
goło wy ch, a kończąc na ich uog
- Page 146 and 147:
Brachfogela, „Medialna mitologia
- Page 148 and 149:
mediów elektronicznych, A. Jaskier
- Page 150 and 151:
dakcja Sygnałów Płockich ma pod
- Page 152 and 153:
domością, że te grupy nie są ca
- Page 154 and 155:
K R O N I K AJerzy Mikułowski Pomo
- Page 156 and 157:
SUMMARIESRafał R i e d e 1: THE ME
- Page 158 and 159:
Nasz Dziennik, MF Dnes, Lidove novi