12) Model MaszynaModel ten pojawia się zarówno w badanej prasie polskiej jak i czeskiej.W obu krajach metafory używane są w bardzo podobnych kontekstach.Przedstawiany jest obraz Unii bądź niektórych państw unijnych jako maszyny,lokomotywy (12.3) czy silnika (12.4). Unia w tym modelu metaforycznymwidziana jest jako skomplikowane urządzenie, trudne do obsługii orientacji w nim (12.6). Techniczne metafory dotyczą również obszarówgospodarczych oraz ekonomicznych (sprężyny rozwoju, wyśrubowane normy).12.1. Motorem zmian w projekcie konstytucji są Francja i Niemcy... (W22.6.03).12.2....W związku z tym propagandowy walec w ostatnim tygodniu nabrałtakiego rozpędu, że nie powstrzymały go ustawowe przepisy o ciszywyborczej... (ND 17-18.5.03).12.3. Niemcy pełniły niegdyś rolę lokomotywy gospodarczej Unii...(GW 8.1.03).12.4....francusko-niemieckiego „silnika" UE... (GW23A.03).12.5....swoistymi sprężynami popychają ją [Polskę] do wysoko rozwiniętegoświata (W 18.12.02).12.6....pomoc ćasto uvazne ve slofitem unijnim sou koli... (MF 27.2.03).12.7....stavba... dopravnich spójnie by mohla pomoci nastartovat novyhospodafsky rust v EU (Pr 18.10.03).12.8. Unie ma silnou paku: rybolov... (MF 10.1.03).12.9....nemecka ekonomika, donedavna motor Evropy, a dnes spiśe jejibrzda... (MF 6.12.02).12.10. Duo [Francie aNemecko] ma roztoćit „euromotor" (Pr 23.1.03).13) Model BajkaModel ten jest specyficzny tylko dla prasy czeskiej. Nie jest on wykorzystywanyczęsto, tym niemniej można go znaleźć w niektórych krótszych artykułachoraz nadsyłanych przez czytelników listach do redakcji. W ramachmodelu Bajka wykorzystywane są głównie typowe postawy z bajek, np.Kopciuszek (13.2), głupi Jaś (Hloupy Honza, jedna z najbardziej znanychbajek czeskich; 13.5), karzełek (13.1), wróżka (13.3) itp.Tego typu metafory często służą do krytycznie-ironicznego zaakcentowaniapewnych treści, jak dowodzi przykład 13.5, gdzie my - czyli Czesijesteśmy jak głupi Jaś, który wybiera się w świat (do Unii) nieprzygotowanydo tej podróży i niewiedzący, czego się można w jej trakcie spodziewać.Z kolei czeska nauka zostaje porównana do Kopciuszka (13.2) - biednego,żyjącego w zapomnieniu itd.
13.1. EU je hospodáfsky obr, ...ale co se tyce mocenské váhy ve svëtë jeunie smësnym trpaslikem... (MF 17.12.03).13.2. Vëda je v Ćesku „popelkou"... (MF 5.9.03).13.3. ...Nëkteré sudićky jsou jeste smëlejsi a jit' nyní prorokují... (LN2.1.03).13.4. Ut' to tak vypadá, t'e kam cert nemûfe, nastrcí EU... (LN 9.5.03).13.5. Na cestu do EU se dnes vydáváme tak trochu jako hloupy Honza...(MF 24.6.03).13.6. ...euro je pro ne [Brity] strasidlem (MF 16.9.03).14) Model Człowiek, części ciałaJak już wspominałam na początku, chodzi o model, który znalazłam tylkow badanej prasie czeskiej. W tym modelu metaforycznym pojawia się popierwsze pewna personalizacja Unii, która porównywana jest do człowieka(kobiety, gdyż rodzaj tego wyrazu w języku czeskim jest również żeński) -ma bowiem ręce (14.1), palce (14.3), twarz (14.2), pępek (14.7), jest czypowinna być pociągająca, seksy (14.5). Po drugie mamy do czynieniaz okazjonalną personalizacją innych państw unijnych czy kandydujących,które również mają ludzkie części ciała lub wykazują antropomorficzne zachowania:np. odwracają się plecami (14.6), kuleją (14.8), mają ciało i duszę(14.9).14.1. [EU]... napráhla ruku do svého bezprostfedního okoli, aby potvrdila,t'e její rozsífení nikoho neohrofuje... (Pr 18.4.03).14.2....rozhoduje o budoucí tváfi Evropy... (LN 13.12.02).14.3...Evropa zdvihne vûci Ćesku varovny prst... (LN2.11.03).14.4....Zapad vaha s rozevrením náruce, alespoñ mame dûkaz, t'e tenhleklub za ñeco stojí... (MF 27.11.02).14.5. Jak by tedy mêla vypadat reklamní akce, aby...udëlala EU dostatecnëpritazlivou a sexy?... (Pr 7.1.03).14.6. Británie se otoćila zády k euru, spolecné mène EU... (MF 10.6.03).14.7....Rozhodnë nejsme...na chvostu Evropy. Nejsme ani její pupek...(MF 16.6.03).14.8. V Polsku kulhá nejvíce zemëdëlstvi... (MF 7.11.03).14.9....Noví clenové budou sice tëlem v unii, ale dusi s Amerikou... (MF1.2.03).Jak pokazują przytoczone przeze mnie przykłady, większość modeli metaforycznychjęzyka prasy codziennej i tygodników pojawia się w kontekścieopisu procesu integracji europejskiej zarówno w mediach polskich jaki czeskich. Dziennikarze posługują się metaforami w celu przyciągnięciauwagi czytelnika oraz zainteresowania go opisywanym problemem. Ponadtometafory służą swego rodzaju ożywieniu wiadomości, ubarwieniu dziennikarskiegojęzyka, który bez nich mógłby wydawać się nadmiernie „su-
- Page 2 and 3:
RAFAŁ RIEDEL, dr, Instytut Politol
- Page 4 and 5:
SPIS TREŚCIOd redaktora 5ROZPRAWY
- Page 6 and 7:
Od redaktoraSpieszcie się czytać
- Page 8:
hamulców." Dla równowagi wypada d
- Page 11 and 12:
cza to więc, że etap ten jest klu
- Page 13 and 14:
wość sprzężenia zwrotnego; „i
- Page 15 and 16:
dwójnej roli - jako odbiorcy i kon
- Page 18 and 19:
Zeszyty PRASOZNAWCZEKraków 2006 R.
- Page 20 and 21:
przyczynowo-skutkowym zawarte jest
- Page 22 and 23:
B. Petkowic i S. Baksić-Hrvatin z
- Page 24 and 25:
monopolowego, a wtedy - jeśli decy
- Page 26 and 27:
adiowego ze względu na zapobiegawc
- Page 28 and 29:
według prawa medialnego (RStv). Je
- Page 30:
źniejszego zaznaczenia się proces
- Page 33 and 34: wydawców 5 . Na polski rynek dzien
- Page 35 and 36: Niemiecka prasa uznała inicjatywę
- Page 37 and 38: stacji radiowych, w spółkach świ
- Page 39 and 40: W sumie Agora jest największym pod
- Page 41 and 42: IV. Główne skutki konfrontacjiZma
- Page 44 and 45: Zeszyty PRASOZNAWCZEKraków 2006 R.
- Page 46 and 47: 2003/2004 do lutego 2006 roku. Obec
- Page 48 and 49: W roku 1992 konieczne stało się z
- Page 50 and 51: cji humanistycznej, wierszówki od
- Page 52 and 53: Za wyniki w okresie od r. 1995 do s
- Page 54 and 55: finiowano jego formułę, wskutek c
- Page 56 and 57: najbardziej dotkliwie uderzyło w p
- Page 58 and 59: wzrostu sprzedaży w Krakowie, uzys
- Page 60 and 61: Zeszyty PRASOZNAWCZEKraków 2006 R.
- Page 62 and 63: się podkreśla, że praktyka dzien
- Page 64 and 65: dyscypliny (pedagogika, hermeneutyk
- Page 66 and 67: Żeby adekwatnie poznać rzeczywist
- Page 68 and 69: W sektorze ekonomicznym na pierwszy
- Page 70: dleń" pisze badacz norweski, S. Ho
- Page 73 and 74: Jak widać, modele w prasie polskie
- Page 75 and 76: 2.3. ...referendum było zatem form
- Page 77 and 78: 5) Model ZdrowieW modelu zdrowia wy
- Page 79 and 80: 7.5. ...pośledni mofnost utrhnout
- Page 81: 10.1. Zajmująca się finansowaniem
- Page 86 and 87: Zeszyty PRASOZNAWCZEKraków2006 R.
- Page 88 and 89: obrażalnej wręcz skali, kryzys la
- Page 90 and 91: wszystkich dużych miast sowieckich
- Page 92 and 93: nych weksli, brak jest kredytu, zmn
- Page 94 and 95: dżet ministerstwa wojny wynosi 42
- Page 96 and 97: dację poszczególnych urzędów do
- Page 98 and 99: czeństwie sowieckim świadomość
- Page 100: zwykłe predyspozycje do sprawowani
- Page 103 and 104: nie na rzecz rozwoju czasopism kult
- Page 105 and 106: „Art&Business"Art&Business jest m
- Page 107 and 108: awnymi historyjkami, bogato ilustro
- Page 109 and 110: sma jest od początku związany z r
- Page 111 and 112: ić się do głównego obiegu sztuk
- Page 113 and 114: tualna, sztuka kobiet, ekologia, no
- Page 115 and 116: ścią pozyskiwania wartościowych
- Page 118 and 119: Zeszyty PRASOZNAWCZEKraków 2006 R.
- Page 120 and 121: Stan prawnyŚwiecka interwencja pra
- Page 122 and 123: wśród naukowców co do tego, co j
- Page 124 and 125: żone na niepożądane stykanie si
- Page 126 and 127: Zdaniem dystrybutorów, w Polsce is
- Page 128 and 129: Zeszyty PRASOZNAWCZEKraków 2006 R.
- Page 130 and 131: nii 3 , a jednocześnie różnią s
- Page 132 and 133:
wanych pism nie znalazłem ani jedn
- Page 134 and 135:
Dział: Wprost Przegląd Polityka N
- Page 136 and 137:
Muzyka opisywana w tygodnikach opin
- Page 138 and 139:
Okazuje się, że płyta w analizow
- Page 140 and 141:
właśnie na rok 2005. Wprost i New
- Page 142 and 143:
CO STOI ZA NAZWAMIWARTOŚCI?JĘZYK
- Page 144 and 145:
goło wy ch, a kończąc na ich uog
- Page 146 and 147:
Brachfogela, „Medialna mitologia
- Page 148 and 149:
mediów elektronicznych, A. Jaskier
- Page 150 and 151:
dakcja Sygnałów Płockich ma pod
- Page 152 and 153:
domością, że te grupy nie są ca
- Page 154 and 155:
K R O N I K AJerzy Mikułowski Pomo
- Page 156 and 157:
SUMMARIESRafał R i e d e 1: THE ME
- Page 158 and 159:
Nasz Dziennik, MF Dnes, Lidove novi