Univers15

EDITORIAL
luftuar për lirinë dhe pavarësinë e tyre; ata kanë derdhur gjak për
të mbrojtur tokat e tyre dhe kanë pësuar pushtime të ndryshme
gjatë historisë së tyre kombëtare nga popujt e tjerë. Që këtej,
mendojmë ne, rrjedh edhe shqetësimi i intelektualëve shqiptarë
për të ruajtur me çdo kusht historinë tonë kombëtare. Kërkesa
dhe shqetësimi i tyre është i drejtë; historianët kanë detyrë ta
shkruajnë historinë mbi bazën e fakteve dhe dokumenteve dhe
jashtë frymës së përbuzjes e urrejtjes për popujt e tjerë fqinj. Një
kërkesë të tillë të drejtë duhet të ketë çdo intelektual shqiptar.
Dihet se historia nuk përsëritet më njëlloj si më parë. Marrëdhëniet
midis vendeve dhe popujve të Ballkanit kanë ndryshuar; këto
marrëdhënie zhvillohen në dobi të frymës së bashkëpunimit
dhe integrimit europian. Në këto kushte, shumë formulime të
vjetra të historisë së popujve të Ballkanit mund të rishihen dhe
të korrigjohen, pa qenë nevoja të shkaktojnë polemika të ashpra,
nisur nga pozitat e një nacionalizmi të theksuar karakteristik për
periudhën e diktaturës komuniste.
Historia ka nevojë për historianët me formim të gjerë
profesional. Populli është i ndjeshëm ndaj historisë së tij; detyra
e historianëve është të shkruajnë drejt dhe të pasurojnë historinë
tonë, pa nxitur shqetësimin dhe zemërimin e popullit. Sot,
historianët janë të lirë të shkruajnë historinë. Asnjë historian nuk
është në “presion politik” për të deformuar historinë e vendit
dhe të personaliteteve të shquara të historisë së tij kombëtare.
Kjo kohë tashmë për historianët ka kaluar njëherë e mirë pas
proceseve demokratike të viteve ’90, që çliruan historiografinë
shqiptare nga pozitat e politizimit dhe të deformimit të
dhunshëm komunist.
u n i v e r s
16