HARVARD UKRAINIAN STUDIES - See also - Harvard University

THE UKRAINIAN UNIVERSITY IN GALICIA 529zaraz wprowadzone, jako stan przejściowy, dla tworzenia modus vivendi zRusinami."Szkolnictwo średnie: Tu żąda zasady, według której "co najmniej nakażde 200.000 ludności ruskiej przypadałaby jedna państwowa szkoła średnialub zawodowa." "Wybór kategorii tych szkół i miejsca pozostawić bynależało reprezentantom narodu ruskiego, na razie członkom ruskiej radyszkolnej krajowej." Nadto chce, by w polskiej szkole uczył Polak, a w ruskiejRusin i by tak samo ustanawiano wizytatorów, choć nawet za b. Austriimieli oni rejony terytorialne, a nigdy gimnazja ruskie nie miały odrębnychwizytatorów Rusinów — i wobec tego na jego zarządzenie "Dr Jan Kopacz(narodowości ruskiej) bezzwłocznie objął nadzór nad wszystkimi ruskimigimnazjami." A więc chce Zoil(1) Potworzenia znacznej ilości szkół ruskich.(2) Zostawienia co do tego wyłącznie Rusinom wyboru miejsca, co główniezemściłoby się na Lwowie, bo gdy do niego Rusini zawsze sztucznie wprowadzająuczniów ze wszystkich powiatów, wtedy prawnie potworzyliby weLwowie kilka gimnazjów i kilka szkół fachowych ruskich.(3) Dania do ruskich szkół wyłącznie wizytatorów ruskich dla jeszczebardziej masowego fabrykowania bez kontroli niedouczonej, a za to niesłychamierozagitowanej inteligencji.Seminaria naucz. — Memoriał żąda założenia (po zniesieniu utrakwizmu)7 seminariów ruskich, a "na razie w seminariach polskich wschodniej Galicjiutrzymanoby naukę języka ruskiego, a w ruskich naukę języka polskiego. Tojednak słałoby się zbytecznym, gdyby w przyszłości ze szkół elementarnychusunięto naukę języka ruskiego, a w ruskich polskiego." Projekt, by nawet wseminarium usunąć całkiem język polski nawet jako przedmiot, jest takniesłychany, że nie ma potrzeby go charakteryzować. Przecież nauczyciel-Rusin będzie miał do czynienia z władzami, będzie prawie zawsze uczył i dziecipolskie wobec tego, że ludność jest w każdej prawie wsi mieszana, będzierozmawiał z rodzicami-Polakami — a nawet jako kandydat zawodu nie będziesię w ogóle uczył języka państwowego w państwowej szkole, on, przyszły,urzędnik państwa? To daje pojęcie o autorze memoriału chyba wystarczającei pozwala wysnuć wniosek, czy do rozstrzygania spraw polsko-ruskich wolnogo w Polsce używać. (Nawiasem można dodać, że ten sam Zoil, gdyprofesorowie przy rozpadaniu się Austrii zaczęli się starać o usuwanie językaniemieckiego, przynajmniej ze szkół ludowych, nazwał to anarchią, bo rzeczbyła robiona naturalnie bez uchwały parlamentu austriackiego).Szkoły powszechne: Tu chciał p. Zoil usunąć ze szkół ruskich całkiemj. polski jako przedmiot, jak to wyżej zacytowano. Nadto chce, by nauczyciel-Polak uczył w szkole polskiej, a Rusin w ruskiej, i by to zaraz przeprowadzonotak ściśle, że ma się Polaków uczących w szkołach ruskich przenieśćzaraz i umieścić w "Krolewstwie P.," chociażby przez to brakło chwilowonauczycieli w szkołach ruskich." Oczywiście przez to wyrzuconoby z danych