HARVARD UKRAINIAN STUDIES - See also - Harvard University

530 MARTHA BOHACHEVSKY-CHOMIAKwsi, wbrew ich woli, wielu nauczycieli-Polaków, przy czym trudno zgadnąć,co zrobionoby w tych licznych wypadkach, gdy w szkole ruskiej uczy mąż-Polak i żona-Rusinka — wyrzucenie zaś planowe nauczycieli-Polaków zeszkół ruskich przyczyniłoby się do ostatecznego zhajdamaczenia szkółruskich, z ciężką szkodą dla państwa, bo do reszty ułatwionoby w szkołachagitację przeciwpaństwową.Administracja szkolna: O ile chodzi o Radę Szkolną Krajową, żąda p. ZoilRusina-wiceprezydenta, dalej, (2) by prócz wspólnych posiedzeń były"osobne posiedzenia sekcyjne polskich czy to ruskich członków Rady,"(3) by język urzędowy Rady Szk. Kr. był co do polskich szkół polski, a co doruskich ruski i by na posiedzeniach pełnych mogli przemawiać Rusini porusku. W Radach szk. pow. żąda, by w okręgach mieszanych (tj. we wszystkichmiędzy Zbruczem a Sanem) byli: inspektor jednej narodowości, azastępca drugiej i każdy kierował szkołami swej narodowości.Na końcu zaś pisze p. Zoil: "Nadto podnoszę jeszcze jeden wzgląd. Nawypadek oderwania Galicji wschodniej od Polski wprowadziłoby się przezstworzenie takiego stanu przejściowego ważny precedens obrony praw mniejszości,na który Polacy mogliby się później powoływać w obroniewłasnych praw mniejszości" — pisze to wtedy, gdy każde dziecko wiedziało,że Rusini nie pozwolili na istnienie choćby jednej szkoły prywatnej polskiej iścigali aresztami uczenie prywatne nawet w Stanisławowie, gdzie jako w swej"stolicy" starali się postępować choć trochę prawnie, a gdzie przecież przedich napadem były wszystkie szkoły wyłącznie polskie.Przedstawiając treść owego memoriału, który niewątpliwie zasłużył napewnego rodzaju sławę, poddajemy pod łaskawą rozwagę, czy jego autormoże mieć decydujący głos w sprawach tworzenia uniwersytetu ruskiego,zwłaszcza, że utworzenie odrębnego wydziału ruskiego (a nie katedr ruskichprzy jakimś uniwersytecie polskim, i to wyłącznie katedr rutenistyki) uważamyza niesłychanie ciężki cios dla państwa, tym więcej, że nie ma mowy, bytaki wydział osobny w Krakowie mógł tam zostać na stałe, a przeniesionypóźniej na kresy, byłby rozsadnikiem agitacji przeciwpaństwowej i zaciekłejwalki z polskością — do czego chyba dopuścić Polakom nie wolno.Z wysokim poważaniemOkręg LwowskiChrz. Związek Jedności NarodowejSekretarzKazimierz BryńskiPrezes[illegible]