SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI NAJWYŻSZEJ IZBY KONTROLI W 2013 ROKU

I. Najwyższa Izba Kontroli – podstawy prawne działalności i organizacja
9.3. Praktyczne zastosowanie metod i narzędzi informatycznych w kontrolach
W roku 2013 realizowane były w praktyce wszystkie z wymienionych powyżej obszarów wsparcia informatycznego.
Dobór jednostek do kontroli prowadzony był w szczególności w przypadku kontroli budżetowej i uwzględniał:
• podmioty zbadane w latach ubiegłych;
• podmioty podlegające badaniu obligatoryjnemu;
• dobór losowy pozostałych podmiotów z prawdopodobieństwem proporcjonalnym do ich wydatków, przy założeniu
wykonania odpowiedniego wskaźnika budżetu zadaniowego NIK.
Największym przedsięwzięciem wykorzystującym narzędzia informatyczne, a w szczególności program Pomocnik
Kontrolera, była kontrola wykonania budżetu państwa za rok 2012. Zastosowanie narzędzi dotyczyło importu i przekształceń
danych, przeglądu analitycznego ksiąg rachunkowych (FK-skan) oraz badania próby wydatków. W roku ubiegłym badanie
ksiąg rachunkowych było prowadzone w 192 jednostkach. We wszystkich jednostkach objętych kontrolą funkcjonował
system księgowości komputerowej. Dzięki zastosowaniu specjalnych narzędzi i procedur importu danych pozyskano dane
księgowe w wersji elektronicznej we wszystkich kontrolowanych jednostkach, co pozwoliło na zastosowanie doboru próby
metodą monetarną. Łącznie dobrano i zbadano w trakcie kontroli ok. 28,1 tys. transakcji dotyczących wydatków, czyli
średnio 146 transakcji na jednostkę.
W roku 2013 w znacznym stopniu korzystano z możliwości pobierania danych w wersji elektronicznej od jednostek
nieobjętych kontrolą. Pobranie danych w trybie zapytania on-line zastosowano w kontrolach:
• Zapewnienie prawa do jednakowego wynagrodzenia kobiet i mężczyzn w sektorze publicznym; zapytanie
wystosowano do 709 jednostek, a odpowiedź otrzymano od 507, tj. 71,5%, z czego z wszystkich jednostek
administracji rządowej i ok. 86% jednostek samorządu terytorialnego; łącznie pozyskano taką drogą, a następnie
poddano analizie statystycznej dane dotyczące wynagrodzeń ok. 120 tys. osób;
• Wykonanie planu finansowego Narodowego Funduszu Zdrowia w 2012 roku; zapytanie skierowano do 934 szpitali;
dane otrzymano ze 495 podmiotów tj. 53%;
• Realizacja polityki migracyjnej Polski w odniesieniu do cudzoziemców deklarujących polskie pochodzenie. Przed
rozpoczęciem kontroli skierowano zapytanie do 2479 urzędów miast/gmin, uzyskano odpowiedź od 1645 jednostek
tj. 66,4%; ponadto w trakcie kontroli w trybie on-line skierowano zapytanie do urzędów wojewódzkich.
Szczególnym sposobem zapytania on-line było elektroniczne badanie ankietowe, skierowane do osób fizycznych. Dotyczyło
ono kontroli:
• Zapewnienie bezpieczeństwa turystyki i rekreacji w górach; ankietę wypełniło 5068 respondentów;
• Działalność jednostek doradztwa rolniczego w latach 2010-2013 (I półrocze); ankietę skierowano do 18 tys. rolników
indywidualnych, uzyskując odpowiedzi od 1,7 tys., tj. 9,7%;
• Ochrona praw autorskich w szkołach wyższych; w ramach kontroli rozpoznawczej wysłano ankiety do 4272
studentów (odpowiedziało 267, tj. 6,3%), 2527 absolwentów (odpowiedziało 97, tj. 3,8%) i 142 pracowników
naukowych (odpowiedziało 15, tj. 10,6%).
W dwóch ostatnich przypadkach stosunkowo niska zwrotność ankiet wynikała głównie z nieaktualnych adresów e-mailowych
respondentów.
Pobranie danych z zastosowaniem kwestionariuszy elektronicznych funkcjonujących w trybie off-line (interaktywny
kwestionariusz w formacie pdf) zastosowano w kontrolach:
• Dostępność świadczeń opieki zdrowotnej w postaci nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej; NIK wystąpiła o dane do
345 szpitali; odpowiedzi udzieliło 321 szpitali (93 %). Ponadto w ramach kontroli przeprowadzono badania ankietowe
wśród 1469 pacjentów korzystających ze świadczeń NiŚOZ;
• Przeciwdziałanie zjawiskom patologii wśród dzieci i młodzieży w szkołach; ankietę wypełniło 950 nauczycieli,
42 pedagogów/psychologów oraz 2359 uczniów;
• Funkcjonowanie systemu ochrony praw klientów instytucji finansowych; uzyskano 163 odpowiedzi.
Rozdział I
35