Dziedzictwo kulturowe Euroregionu Beskidy

Normy prawne ochrony dziedzictwa kulturowego, rozwiązanie polskie
artykułu 36 Traktatu” (TWE). Artykuł 64 ust. 3 ustawy z 23 lipca 2003 r. stanowi, że
zabytki wymienione w art. 64 ust. 1 i 2 tej ustawy, „podlegają restytucji, jeżeli państwo
członkowskie, z terytorium którego zostały wywiezione niezgodnie z prawem, uznało je,
przed lub po dokonaniu wywozu, za zabytki o szczególnym znaczeniu dla dziedzictwa
kulturowego”. Według Dyrektywy z 15 marca 1993 r., przedmiotem kultury jest również
przedmiot należący do jednej z kategorii wymienionych w załączniku, lub nie należy do
żadnej z kategorii, lecz stanowi integralną część: zbiorów publicznych wymienionych
w zasobach muzeów, archiwów lub zbiorach konserwacyjnych bibliotek; jest tym
przedmiotem również przedmiot z zasobów instytucji kościelnych. Artykuł 64 ust. 1
ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami wymienia w zasadzie kategorie
zabytków wymienionych w załączniku do Dyrektywy Nr 93/7/ EWG z dnia 15 marca
1993 r., lecz bardziej je uszczegółowiając, między innymi w zakresie wieku przedmiotów.
Artykuł 64 wymienia również zabytki pisane do rejestru zabytków, oraz „wchodzące
w skład zbiorów publicznych, które stanowią własność Skarbu Państwa, jednostek
samorządu terytorialnego oraz innych jednostek organizacyjnych zaliczanych do sektora
finansów publicznych; znajdujące się w inwentarzach muzeów lub narodowym zasobie
bibliotecznym; znajdujące się w inwentarzach kościelnych”.
Według Dyrektywy Rady Nr 93/7/EWG z dnia 15 marca 1993 r. w sprawie
zwrotu przedmiotów kultury wyprowadzonych niezgodnie z prawem z obszaru Państwa
Członkowskiego, „Państwem Członkowskim występującym z wnioskiem” jest Państwo
Członkowskie, z którego obszaru został wyprowadzony niezgodnie z prawem przedmiot
kultury. Natomiast „Państwem Członkowskim proszonym o pomoc” jest „Państwo
Członkowskie na którego obszarze znajduje się przedmiot kultury wywieziony niezgodnie
z prawem z obszaru innego Państwa Członkowskiego”. Zgodnie z art. 2 Dyrektywy,
przedmioty kultury, wyprowadzone z obszaru Państwa Członkowskiego niezgodnie
z prawem, są zwracane zgodnie z procedurą oraz w okolicznościach przewidzianych
w tejże Dyrektywie. Dyrektywa nakłada na Państwa Członkowskie UE obowiązek
wprowadzenia procedury, zgodnie z którą przeprowadzana ma być restytucja dóbr
kultury wywiezionych niezgodnie z prawem z obszaru danego Państwa Członkowskiego.
Zgodnie z art. 3 Dyrektywy, każde Państwo Członkowskie ma obowiązek desygnowania
jednego lub więcej organu centralnego, którego zadaniem jest wykonywanie funkcji
przewidzianych w Dyrektywie. W przypadku Polski jest to minister właściwy do spraw
kultury i ochrony dziedzictwa narodowego (Minister Kultury), działający w tym zakresie
we współpracy z innymi ministrami, kierownikami urzędów centralnych, wojewodami
i jednostkami samorządu terytorialnego, tak więc polska ustawa wypełnia obowiązek
dostosowania przepisów do wymogów art. 3 Dyrektywy, w zakresie wyznaczenia
kompetentnego organu odpowiedzialnego za procedurę restytucji uregulowaną w Dyrektywie.
Z kolei art. 4 Dyrektywy 93/7/EWG wprowadza dla organów centralnych
Państw Członkowskich Unii Europejskiej, obowiązek współpracy i prowadzenia konsultacji
z kompetentnymi organami innych Państw Członkowskich. Ustawa z 23 lipca
2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami wprowadza ten obowiązek w art.
65 ust. 2, czyniąc organem zobowiązanym do wyżej wymienionych działań, ministra
właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego.
W rozdziale siódmym: Zasady finansowania opieki nad zabytkami wskazano
organy mogące udzielać dotacji na prace konserwatorskie i roboty budowlane przy
zabytkach oraz ustalono zasady udzielania pomocy przeznaczonej na opiekę nad
19