Dziedzictwo kulturowe Euroregionu Beskidy
Dziedzictwo kulturowe Euroregionu Beskidy
Dziedzictwo kulturowe Euroregionu Beskidy
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
ocalenia, a przynajmniej zarejestrowania dla potomności. Rozumienie tej konieczności<br />
towarzyszy także autorom opracowań umieszczonych w niniejszym zeszycie. Układają<br />
się one w pewną sekwencję. Rozpoczyna ją praca prezentująca polski model ochrony<br />
dziedzictwa <strong>kulturowe</strong>go widziany jako system norm powiązanych funkcjonalnie i służących<br />
zarówno instytucjom państwowym powołanym do jego strzeżenia, jak i potrzebom<br />
obywatelskim wyrażanym poza nimi. <strong>Dziedzictwo</strong> pojmowane jest uniwersalnie; prawo<br />
ma być tylko perfekcyjnym neutralnym instrumentem ochrony, niepoddanym żadnym<br />
ideologiom czy doktrynom. Kolejne opracowanie dotyczy roli tkactwa w kulturze<br />
regionalnej. Jest to dziedzictwo słowackiej, ale także polskiej strony Beskidów, podobnie<br />
jak tradycja sukiennictwa. Wygasło ono za życia dwu ostatnich pokoleń. Jego precyzyjny<br />
zapis, z odniesieniami do etnograficznych, technicznych i w końcu socjologicznych<br />
uwarunkowań, przynosi bardzo cenne konstatacje. Po polskiej stronie przedmiotem<br />
zainteresowania kolejnej publikacji jest fenomen zachowanej przez wieki wilamowickiej<br />
tożsamości lokalnej, tradycyjnie uzewnętrzniający się także we własnym stroju. Jego<br />
trwanie w społeczności słynącej ongiś również z tkactwa i handlu płótnem przerwały niestety<br />
czynniki polityczne. Nauka, która płynie z tekstu, ma wymiar wykraczający poza etnografię.<br />
Jest także źródłem refleksji o kruchości dziedzictwa i odpowiedzialności polityków wobec<br />
historii. Kolejny artykuł łączy w sobie opis dziedzictwa kultury materialnej i duchowej.<br />
Tak charakterystyczne dla polskiej wsi figury i kapliczki przydrożne zaczęły powstawać<br />
w okresie baroku. Te, które zachowały się do tej pory na Żywiecczyźnie, są przedmiotem<br />
szczególnej troski regionalnych działaczy kulturalnych. Ich inwentaryzacja, opis i badania<br />
historyczne, a także podejmowane prace konserwatorskie zasługują na szczególne<br />
uznanie. Wyraża się w nich w sposób modelowy wspomniana poprzednio świadomość<br />
wspólnej obywatelskiej odpowiedzialności za przyszłość wyrastającą z odległych korzeni<br />
przeszłości. Symboliczne znaczenie mają opisane w kolejnym artykule działania Słowaków<br />
zmierzające do zachowania demontowanego w poprzednich dziesięcioleciach unikatowego<br />
zabytku historii techniki: górskiej kolejki leśnej. Uratowana na pewnym odcinku, stała się<br />
częścią położonego nieopodal polskiej granicy skansenu w Vychylowce i jest świadectwem<br />
nie tylko wybitnego poziomu myśli technicznej, ale także przypomina ważny w historii<br />
gospodarczej i społecznej regionu okres intensywnej eksploatacji lasów. Będąc atrakcją<br />
turystyczną pełni też ważne funkcje dydaktyczne. Ostatni artykuł poświęcony jest<br />
Towarzystwu Miłośników Ziemi Żywieckiej. Stowarzyszenie to, pracujące od przeszło<br />
siedemdziesięciu lat, dzięki społecznikowskiej postawie kilku pokoleń działaczy jest<br />
w skali ogólnopolskiej niezwykłym wręcz fenomenem regionalnym, jednym z najbardziej<br />
zasłużonych w dziele zachowania dziedzictwa <strong>kulturowe</strong>go. Fakt, że Żywiecczyzna, obok<br />
Podhala, Kaszub, Kurpiów i niewielu innych polskich regionów jednoznacznie określa<br />
swoją tożsamość na poziomie lokalnym, jest w dużej mierze zasługą tego stowarzyszenia.<br />
Poszczególne artykuły zostały opublikowane w językach oryginalnych, w których<br />
przygotowali je autorzy i posiadają zamieszczone na końcu wydawnictwa streszczenia<br />
w drugim języku konferencji.<br />
Jarosław Reszczyński<br />
10
Change language