LİSELİ GENÇLER ve AKRAN ZORBALIĞI İstanbul Örneği

36
LİSELİ GENÇLER VE AKRAN ZORBALIĞI: İSTANBUL ÖRNEĞI LİSELİ GENÇLER VE AKRAN ZORBALIĞI ARAŞTIRMASI
Kırmızı küme düşük eğitsel arka plana sahip gençleri göstermektedir. Okul saatleri dışında
para kazanmak için ve para kazanmadan da olsa aile işinde çalışan, keyif için okumayan
ve hanelerinde neredeyse hiç kitap olmayan Endüstri Meslek Lisesi ve Ticaret Meslek
Lisesi’nde okuyan gençler eğitsel arka plan açısından benzer özellikler taşıyarak bir küme
oluşturmuştur. Sarı küme ise orta düzey eğitsel arka plana sahip gençleri göstermektedir.
Bir rafı dolduracak kadar, bir kitaplığı dolduracak kadar ve iki kitaplık dolduracak kadar
kitap sayısı çeşitliliğini barındıran kümenin temel özelliği öğrencilerin özel ders almaması
ve dershaneye gitmemesidir. Buna ek olarak bu küme okul saatleri dışında para kazanmak
ya da aile işine destek olmak için çalışmamaktadır. Sağlık Meslek Lisesi, Genel Lise, Çok
Programlı Lise, Kız Teknik ve Meslek Lisesi ve Anadolu İmam Hatip Lisesi’nden oluşan sarı
kümenin bir diğer temel özelliği ise keyif için en fazla okuyan küme olmasıdır. Son olarak
yüksek eğitsel arka planı temsil eden mavi küme, Özel Lise, Sosyal Bilimler Lisesi, Anadolu
Öğretmen Lisesi ve Anadolu Lisesi’nde okuyan gençlerden oluşmaktadır. Bu küme, okul
öncesi eğitim almış; dershaneye gitmekte ve özel ders almaktadır. Ancak haneleri en fazla
kitaba sahip olsa dahi okuma alışkanlığı sarı küme kadar fazla değildir. Bunun nedeninin
yüksek eğitsel arka plana sahip olan gençlerin devam ettikleri lise türlerinin rekabetçi
özelliklerinin çok yoğun olması ve üniversite sınavı hazırlıklarının bu dönemde başlaması
olduğu söylenebilir. Dolayısıyla üniversite sınavı açısından daha az “iddialı” olan sarı küme
entelektüel bir uğraş olarak keyif için okumaya daha çok zaman ayırıyor olabilir.
2.4. ŞİDDETİN AKRANLAR ARASI YOLCULUĞU
Araştırmada şiddete maruz kalma ve şiddete şahitlik ayrı ayrı ölçülmüştür. Bu sorunun
iki şekilde sorulmasının temel motivasyonu birinci dereceden şiddete maruz kalınıp
kalınmadığının ve okulda şiddet ortamında bulunup bulunulmadığının tespit edilmesidir.
Genç birincil düzeyde şiddete maruz kalmasa dahi okul ortamının şiddet içermesi,
şiddet görmeyen gençleri de potansiyel birer şiddet mağduru yapmaktadır. Bununla
birlikte, şiddete maruz kaldığını ifade edemeyen ya da bundan utanan gençlerin şahitlik
sorularında bizzat yaşadıkları şiddet deneyimlerini de yansıttıkları düşünülmektedir.
Gençlere belli şiddet türleri sorulmuş ve son 1 yıl içinde ne sıklıkta şiddete maruz
kaldıklarını belirtmeleri istenmiştir. Gençler hiçbir zaman, arada sırada, sık sık ve sürekli
seçeneklerinden en uygun olanını seçmişlerdir.
TABLO 28. UYGULANAN ŞIDDET TÜRÜ VE SIKLIĞI
Hiçbir
zaman (%)
Arada
sırada (%)
Sık sık
(%)
Sürekli
(%)
Hiçbir zaman hariç
birini seçen (%)
Bana isim (lakap) takıldı 45,9 34,6 7,6 7,8 50,1 4,1
Bana kötü şakalar yapıldı 54,5 31,7 6,4 3,2 41,2 4,3
Benimle alay edildi 64 25,4 3,7 2,6 31,7 4,3
Yanıtsız
(%)
Arkamdan dedikodular yayıldı, hakkımda kötü
şeyler söylendi
72,3 17,2 3,6 2,1 22,9 4,7
Eşyalarım kırıldı 73 17,1 3 2 22,1 4,8
Başıma kötü şeyler geleceğine dair tehdit edildim 83,8 9 1,6 0,9 11,6 4,7
Arkadaş grubuna alınmadım 83,8 8,1 1,1 2,3 11,4 4,7
Hakkımda kötü şeyler yazıldı 86,1 7 0,8 1 8,8 5,1
Kimse benimle konuşmadı 87,6 5,9 1,2 0,7 7,8 4,6
Saldırıya uğradım/dövüldüm 87,8 6,1 0,9 0,6 7,6 4,6
Beni ittiler/dayak attılar/tokat attılar 89,5 4 0,7 1,1 5,8 4,7