Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
90<br />
<strong>LİSELİ</strong> <strong>GENÇLER</strong> VE <strong>AKRAN</strong> <strong>ZORBALIĞI</strong>: İSTANBUL ÖRNEĞI SONUÇ <strong>ve</strong> ÖNERİLER<br />
5. SONUÇ <strong>ve</strong> ÖNERİLER<br />
Araştırma <strong>ve</strong>rileri ışığında, akran zorbalığını gençlerin kişisel özellikleri yerine sosyal<br />
kimlikleri <strong>ve</strong> bunun uzantısı olarak okudukları lise türlerine göre incelemenin daha anlamlı<br />
olduğu düşünülmüştür. Zira sosyoekonomik statü göstergeleriyle lise türleri incelendiğinde<br />
liselerin neredeyse homojen genç profillerini barındırdığı ortaya çıkmıştır. Bir başka deyişle,<br />
gençlerin lise türü sosyo-ekonomik pozisyonlarından bağımsızlaşamamaktadır. Liseler<br />
sosyal ayrımlara göre belirlenen kurumlar olarak göze çarpmaktadır. Bu noktada şiddet,<br />
farklı sosyal gruplara mensup gençlerin değil, benzer gençlerin arasında gerçekleşmektedir.<br />
Bu açıdan, liseler sosyoekonomik statü <strong>ve</strong> yaşam standardı ekseninde homojen genç<br />
profillerini barındırma potansiyelini de göstermektedir.<br />
Gençlerin yaşam kalitesini ölçümleyebilmek için oluşturulan “Kişisel eşya sahipliği”<br />
<strong>ve</strong> “Hane eşya sahipliği” endeksleri etrafındaki çıkarım, ailenin maddi imkanları<br />
doğrultusunda gençlerin kişisel eşya sahipliğinin de arttığıdır. Ne var ki, Genel Lise <strong>ve</strong><br />
Anadolu İmam Hatip Lisesi’ne kayıtlı olan öğrencilerin aileleri, kendi maddi standart <strong>ve</strong><br />
koşullarından daha azını çocuklarıyla paylaşmaktadır. Aileler standart paylaşımlarını<br />
çocuklarının devam ettiği lise türüne göre belirliyor olabilirken, bu standart paylaşımın<br />
yapılmaması da lise türünü belirliyor olabilir.<br />
Özetle bu noktada yapılabilecek tespit, bazı liselere giden öğrencilerin, ailelerinden hane<br />
standardından daha az destek gördüğüdür. <strong>Örneği</strong>n, okul yöneticileriyle gerçekleştirilen<br />
ankette “Veliler okulun yüksek akademik standartlar koyması <strong>ve</strong> öğrencilerin başarılı<br />
olması için sürekli bir baskı uygulamaktadırlar” ifadesine ne Genel Lise ne de Anadolu İmam<br />
Hatip Lisesi yöneticilerinden katılım olmuştur. Bu çıkarımların ışığında, her gencin haneden<br />
aynı ölçüde destek almadığı tespiti yapılabilir. Gerek maddi anlamda gerekse de okulda<br />
aileleri tarafından yalnız bırakılan gençler, okulda daha çok akran zorbalığına maruz<br />
kalmaktadır.<br />
Lise türlerine göre eğitsel arka plan kümelemesi yapıldığında üç lise kümesinin varlığı<br />
tespit edilmiştir. Okul saatleri dışında para kazanmak için <strong>ve</strong> para kazanmadan da olsa aile<br />
işinde çalışan, keyif için okumayan, hanelerinde neredeyse hiç kitap olmayan, dershaneye<br />
gitmeyen <strong>ve</strong> özel ders almayan Endüstri Meslek Lisesi <strong>ve</strong> Ticaret Meslek Lisesi’nde okuyan<br />
gençler, eğitsel arka plan açısından benzer özellikler taşıyarak bir küme oluşturmuştur.<br />
Hanelerinde bir rafı dolduracak kadar, bir kitaplığı dolduracak kadar <strong>ve</strong> iki kitaplık<br />
dolduracak kadar kitap sayısı çeşitliliğini barındıran Sağlık Meslek Lisesi, Genel Lise, Çok<br />
Programlı Lise, Kız Teknik <strong>ve</strong> Meslek Lisesi <strong>ve</strong> Anadolu İmam Hatip Lisesi kümesinin temel<br />
özelliği ise özel ders almaması <strong>ve</strong> dershaneye gitmemesidir. Yüksek eğitsel arka planı temsil<br />
eden Özel Lise, Sosyal Bilimler Lisesi, Anadolu Öğretmen Lisesi <strong>ve</strong> Anadolu Lisesi kümesi<br />
ise okul öncesi eğitim almış, dershaneye gitmekte <strong>ve</strong> özel ders almaktadır. Eğitsel arka<br />
planın aileden transfer edilen bir kültürel sermaye olduğu düşünüldüğünde, yüksek eğitsel<br />
arka plana sahip gençlerin şiddete diğer kümelere göre daha az maruz kalması da eğitim<br />
aşinalığının şiddeti azalttığı iddiasını güçlendirmektedir.<br />
Şiddetin gençler arasındaki varlığını, sıklığını <strong>ve</strong> türlerini tespit edebilmek için sorduğumuz,<br />
maruz kalınan <strong>ve</strong> şahit olunan bir dizi şiddet eyleminden, soyutlama seviyesi yüksek üç<br />
farklı şiddet tipi ortaya çıkmıştır. Birincisi, Fiziksel/Tehdit şiddetidir. Bu şiddet türü hem<br />
fiziksel şiddeti hem de fiziksel şiddete zemin hazırlayabilecek tehditleri içermektedir.<br />
Sözel/Rencide edici şiddet faktörü ise gencin maruz kaldığı onur kırıcı, küçük düşürücü<br />
yaklaşımları ifade etmektedir. Son olarak, İzole edici/İlişkisel şiddet faktörü genci<br />
yalnızlaştırıcı <strong>ve</strong> izole edici etkiyi ölçen faktör olarak ortaya çıkmaktadır. Gençler en<br />
çok Sözel/Rencide edici şiddete, daha sonra Fiziksel/Tehdit şiddetine, en son da İzole<br />
edici/İlişkisel şiddete maruz kalmaktadır. Fakat şiddet olgusunun belki de en tehlikeli<br />
yönlerinden biri olarak, bu üç şiddet türünden birine maruz kalan gençlerin diğer şiddet<br />
türlerine de maruz kaldıkları ortaya çıkmıştır. Sadece bu açından dahi, şiddet türlerini
Change language