22.12.2012 Views

prologo - Academia de l'Aragonés

prologo - Academia de l'Aragonés

prologo - Academia de l'Aragonés

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

a<strong>de</strong>quau, se mantendrá la vocal: bascula, fecula, calculo, loculo, coagulo, virgula,<br />

etc.<br />

7.7. Desinencias -IS (-LYSIS, -IPSIS y atros)<br />

En aragonés, os semicultismos y voces populars han evolucionau d’a<br />

siguient forma:<br />

-IPSIS > ix: eclix (y eclixar)<br />

-LYSIS > lis: analís, paralís<br />

En aragonés meyeval a solución que se troba a ixambre ye sin a -s zaguera.<br />

Per tanto, se proposan as siguients solucions:<br />

a) Voces populars: paralís (y paralisar), analís (y analisar), etc.<br />

b) Voces con -LYSIS: dialisi, microlisi, catalisi, etc.<br />

Atros cultismos s’adaptarán con -si, -xi u -poli finals: apocalipsi, diocesi,<br />

dieresi, chenesi, elipsi, hipnosi, sintaxi, profilaxi, metamorfosi, amniocentesi,<br />

metropoli, acropoli, etc. Manimenos, pue<strong>de</strong> haber-ie bella excepción, como<br />

cheminis. Lo sufixo -ITIS (que significa “inflamación”) se conserva sin modificacions:<br />

larinchitis, otitis, apendicitis, etc.<br />

7.8. Sufixo -ELLU(M)<br />

Propuesta Ortografica<br />

Bellas voces que rematan con o sufixo -iello, -iella (u tamién por <strong>de</strong> -<br />

sinencia etimolochica), han sufierto a castellanización enta la forma “-illo”,<br />

“-illa”; se constata que se tracta <strong>de</strong> parolas diferents en cada parla local y que<br />

no existe <strong>de</strong>nguna ten<strong>de</strong>ncia lexica concreta, sino un avance mes d’a glotofachia.<br />

Se recomienda la grafía historica y propia d’istas formas: castiello,<br />

cadiello, mantiello, auguatiello, canciello, corrotiella, capiella, corbiella, espatiella,<br />

morciella, portiella, vetiella, etc. En ocasions se troba formas populars,<br />

y mesmo historicas, que presientan una ultracorrección u asimilación<br />

<strong>de</strong> <strong>de</strong>sinencia (como coniello u marabiella) que no lis correspon<strong>de</strong>, por o<br />

que s’han <strong>de</strong> potenciar as formas etimolochicas documentadas: conello/conil,<br />

marabilla, etc.<br />

63

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!