22.12.2012 Views

prologo - Academia de l'Aragonés

prologo - Academia de l'Aragonés

prologo - Academia de l'Aragonés

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Propuesta Ortografica<br />

(h)a- (h)e- (h)i- (h)o- (h)u-<br />

me m’aboco m’esbota m’invento m’oloraba m’ubrié<br />

m’has m’hebas m’hipoteco m’honró m’humilló<br />

te t’amanas t’estimas t’ixugas t’odio t’uloras<br />

t’habrás t’hernias t’hidratas t’homologo t’humanizas<br />

se s’aniebla s’estoza s’immobiliza s’oxichenaba s’unifica<br />

s’habilita s’heleniza s’hibridaba s’homenachea s’humidificaba<br />

Os pronombres febles li/le y la han a mantener a forma plena porque<br />

os suyos morfemas contienen a marca <strong>de</strong> caso y chenero, respectivament. A<br />

<strong>de</strong> masculino (y neutro), lo/el, ye a forma no marcada que se reduce a l’ u<br />

‘l como alomorfo asilabico.<br />

Os pronombres febles atonos <strong>de</strong> tercera persona lo/el s’apostrofarán<br />

quan precedan a un verbo que prencipeye por (h)a-, (h)e- u (h)o-: l’has visto,<br />

l’oloraba, l’escuitetz, etc.<br />

Lo pronombre feble atono <strong>de</strong> tercera persona la no s’apostrofa nunca,<br />

encara que por fonosintaxi se simplifiquen vocals iguals: la ha trobau, la<br />

acomete, etc. Lo mesmo pasa con o pronombre <strong>de</strong> dativo li/le: le he escrito,<br />

li implié lo cabazo, etc.<br />

Lo pronombre adverbial en/ne s’apostrofa <strong>de</strong>bant <strong>de</strong> qualsiquier vocal.<br />

Encara que este pronombre gosa apareixer con atros cliticos (sobre tot con<br />

i/bi), en qualques modalidatz pue<strong>de</strong> apareixer con o verbo haber existencial<br />

(formas impersonals) sin a presencia <strong>de</strong> l’atro pronombre adverbial: n’hai<br />

muitos, n’heba una encetada, etc.<br />

En a variedat chesa, y en qualques ocasions en a belsetana, gosa fer-se<br />

una apostrofación especial entre o pronombre adverbial ibi/bi/be y as formas<br />

<strong>de</strong> present y preterito impefecto d’indicativo d’o verbo estar. En ixes casos<br />

se grafiará: ib’ye, ib’yera44 , etc. En quanto a la forma igu’ en os mesmos casos,<br />

pero en variedatz nororientals, s’escribirá igu’e, igu’era, igu’eba, etc.<br />

44. Encara que tamién existe a forma sin apostrofar: ibi ye, ibi yera, bi ye, bi yera...<br />

57

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!