prologo - Academia de l'Aragonés
prologo - Academia de l'Aragonés
prologo - Academia de l'Aragonés
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Juan-José Segura Malagón<br />
diasistematicidat, coherencia paradigmatica y funcionalidat, dara, muit prebablement,<br />
resultaus diferents ta elementos patrimonials, ta extrancherismos,<br />
ta cultismos, etc. Ye dicir: no bi ha solucions que, <strong>de</strong> vez, sigan optimas ta tot.<br />
En conseqüencia, cal establir una grafia prou ampla y flexible, que<br />
siga mes union que no pas interseccion, que pueda acubillar y aplegar sin<br />
<strong>de</strong> violencia totz os elementos lingüisticos, <strong>de</strong> qualsiquier mena.<br />
Y no nos entivoquemos: l’universo <strong>de</strong> parolas a escribir y a suya problematica<br />
no son simples; per tanto, no s’ha <strong>de</strong> creyer inchenuament que ixe<br />
obchectivo se pueda aconsiguir con una grafia simpla. Totas as grafias s’han<br />
d’apren<strong>de</strong>r, mesmo ixas en as que l’aprendizache consiste en “<strong>de</strong>sapren<strong>de</strong>r”<br />
como s’escriben as parolas en quasi totas as luengas, ta achustar-las a o leito<br />
<strong>de</strong> Procrustes <strong>de</strong> lo pretendidament simple.<br />
Pero con tot isto no acoramos totas as posibilidatz que nos ofreix una<br />
grafia.<br />
2.5. Os elementos convencionals d’una luenga, cemento<br />
d’a suya codificacion<br />
L’aragones, con tota la suya policromia dialectal, ye una luenga y no<br />
pas varias. Una luenga contina<strong>de</strong>ra d’a luenga historica propia d’o Reino<br />
d’Aragon, con as lochicas diferencias explicables per lo tiempo, la reduccion<br />
cheografica, la reduccion funcional y social y a presion d’o castellano.<br />
Iste yera l’alazet d’o Manifiesto per a Unidat d’a Luenga que va estar refirmau<br />
per Concellos, Comarcas, Diputacions Provincials, asociacions culturals<br />
y <strong>de</strong> tota mena, y bellas 4000 personas a ran individual.<br />
Iste punto <strong>de</strong> partida, que ya no mereix discusion, nos mena enta una<br />
conclusion: si l’aragones ye una luenga, ya tendra, en os suyos elementos patrimonials,<br />
buena cosa <strong>de</strong> comun. Istos elementos patrimonials comuns son<br />
os ladrillos d’a codificacion.<br />
Pero, ames, a istos ladrillos cal adhibir-ie un cemento: los elementos<br />
convencionals, que, en no estar privativos <strong>de</strong> <strong>de</strong>ngun, pue<strong>de</strong>n fer-se propios<br />
<strong>de</strong> totz. Istos elementos convencionals son, prencipalment, a neolochia y a<br />
grafia. Y, per tal como los elementos neolochicos han <strong>de</strong> tener una representacion<br />
grafica y <strong>de</strong>ntran, per un regular, per via escrita, a grafia ye doplement<br />
important.<br />
XIV