José Miguel de Azaola Urigüen - Euskomedia Fundazioa

«
Hitzaurrea
Inork ez du denboraren itsasoa alferrik ebakitzen. Nork bere ibilaldian
uzten dituen aztarnen sakonera da, pertsonatik
pertsonara asko aldatzen dena».
J.M. de Azaola
Intelektuala, XIX. mendearen amaieran Europan azaldu zen figura
hori, kultura zabal eta espiritu gogoetazaleko herritarrarekin bat egin ohi
da, kontzientzia kritikoaren autonomiatik bere iritzia azaltzen duena, bere
ahotsez eta ageriki. Euskal lurraldean, historikoki, rara avis izan dugu
intelektuala, pertsonaia bakana eta entzulego guztiz mugatua izan duena.
Agian Migel Unamunori dagozkioke aitzindari ohoreak. Eta José Miguel de
Azaolari, eredu sendo eta beteginaren aitorpena: XX. mende osoan izan
ditugun intelektualetan bikainenetako bat, zalantzarik gabe.
Azaolak Europako kulturaren tradizio klasikoa bereganatu du eta,
hortaz, «izpirituaren atletak» osatzen duten elite horretakoa da, hainbat
gogoetabide eta idazgai emango dituztenak: humanistak. Gizakiari
doakion ezer ez zaio arrotz kosmopolita eta liberal honi, existentziaren
behaketan bere subjektibitatea talaia egin zuena, erreferentziako
obretarikoa duen Goetheren Faustoko harako katamotz haren antzera:
Ikusteko sortua,
begiratzea patua,
zin eginik dorreari atxikia,
laket dut munduko ikuskaria.
Humanistikan hezia eta arte sentiberatasunaren jabe, poeta,
eleberrigile eta historialaria, zentzu analitiko zorrotzekoa bai politika nola
lege kontuetan, melomanoa, lehen orduko europazalea eta arrazoizko
euskaltzalea, dibulgatzaile handia… Gurea bezalako herrialde txiki
57