José Miguel de Azaola Urigüen - Euskomedia Fundazioa
José Miguel de Azaola Urigüen - Euskomedia Fundazioa
José Miguel de Azaola Urigüen - Euskomedia Fundazioa
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
98<br />
Historiaren haria, gurean foru loturak adierazia, moztu gabe, Euskal<br />
Herrirako, Espainiarako eta Europarako fe<strong>de</strong>razio ereduak al<strong>de</strong>ztuko ditu<br />
<strong>Azaola</strong>k kartsuki: hiru erakun<strong>de</strong> <strong>de</strong>sberdin baina patu komun batek<br />
baturik. Printzipio honi buruz, Trantsizioan argitaraturiko artikuluetako<br />
analisiek agerian jarriko dituzte bere ustez «estatutuen sistemak,<br />
Estatuaren barnean erregimen autonomoak ezartzeko formula gisa,<br />
dituen akats larriak». Al<strong>de</strong> batetik, duda-mudazko formula <strong>de</strong>lako,<br />
fe<strong>de</strong>razio planteamendua eskas duena, eta bestal<strong>de</strong> botereen arteko<br />
erakun<strong>de</strong> leialtasunari buruzko zalantza serioak sortzen dituelako:<br />
Espainia fe<strong>de</strong>razio eran egituratu ahal izan dadin, zentralismoan<br />
berriro erori gabe eta Estatuaren banaketa eragin gabe,<br />
ezinbestekoa da botere zentraleko agintedunak zintzo eta egiatan<br />
autonomistak izatea, eta botere autonomoetakoek Estatuaren<br />
batasuna eta espainiar guztien elkartasuna benetan errespetatu<br />
eta sendotu nahi izatea. Posible izango da hori?<br />
Eraketa autonomikoaren prozesuan, <strong>Azaola</strong>k gehiegizko<br />
politikokeria, presa eta epe luzerako ikuspegirik eza salatu zituen. Hala,<br />
ahoan bilorik gabe, Gernikako Estatutua «kaskarra» zela adierazi zuen<br />
metodologia kontradiktorioa erabiliz egina zelako, zeren, eskubi<strong>de</strong><br />
historikoak baliaraziz, mamitzerakoan ez zuten kontuan hartu foru<br />
diputazioak zirela eskubi<strong>de</strong> horien hartzaileak, ez eta horien Batzarren<br />
ardurapekoa izan behar zutela bai zegozkien foru itunak eguneratzeko<br />
lanak eta bai a posteriori Euskal Foru Erki<strong>de</strong>go bati itun eguneratu horiek<br />
eskualdatzearenak.<br />
Bestela esanda, euskal diputazioek nafar bi<strong>de</strong>a jarraitzea proposatu<br />
zuen, halako eran non, eskubi<strong>de</strong> historikoez ziharduen lehenengo<br />
Xedapen Gehigarriaz baliatuz, beren foruak eguneratu zitzaten probintziez<br />
gaineko erakun<strong>de</strong> batean adostu aurretik. Juridikoa baino areago,<br />
irtenbi<strong>de</strong> politikoa hobetsi zuten, nahiz eta hori eragozpena ez izan<br />
1979ko Estatutua, haren iritziz, «foru itunaren eraberritze bat» bezala<br />
interpretatzeko «eta, ondorioz, egoera berria sortzen du, forutasun berritu<br />
bat, zeinak, urardotu ez izatera, bere baitan bizirik mantentzen duen foru<br />
erregimenaren funtsa»: erregimen itunduaren funtsa, eta halakoa <strong>de</strong>nez,<br />
al<strong>de</strong> bakarretik aldatu ezin daitekeena berezko izaera galduko ez badu.<br />
Gezirik zuzenenak Estatutuaren artikuluen kontra zuzendu zituen,<br />
Nafarroari atea ixten zion haren izaera unitaristagatik, zeren<br />
«Nafarroarentzat, EAEn sartzea autonomia itaundu batetik emandako
Change language