José Miguel de Azaola Urigüen - Euskomedia Fundazioa

«
Europa edo utopia
saihetsezina
Pentsatzeko zorigaiztoko maniak jotakoen artekoa» izanik (berak
Johannes Gaitanides-ez esan zuenez), Azaolaren mardultasun
intelektuala nabarmendu egiten da, haren koherentzia
mardulagatik ez ezik, haren ikusmolde batasundunagatik eta errealitatea
bere konplexutasun osoan hartzeagatik ere. Ikusmolde hori gogoeta
sakonak elikaturik ageri da eta eremu asko hartzen ditu: Teologiatik
Historiara, Literaturatik Artera, Europako politikatik Euskal Herriko gizarte
eta kultura pluraltasunaren interpretaziora eta horien konponbideetara,
Estatu federal modernoen ikerketaren argitan.
Azaolaren pentsamenduak hiru ardatz ditu: kristau existentzialismoa,
liberalismo politikoa eta europeismoa. Hiru ardatz horiek bikain lotzen
dituen armazoi sistemikoa humanismo sakoneko egitura baten euskarri
sendoa da. «Humanismoa konstanterik aldaezinenetako bat da Europaren
historian» adieraziko du El humanismo en el pensamiento de Miguel de
Unamuno-ren lehen lerroan.
Kristautasunaren krisiaren ondorioa den zibilizazioaren
gizagabetzeaz Azaolak duen kezka eta Europaren etorkizunaz agertu zuen
kezka guztiz goiztiarra zuzenki loturik daude. «Espirituaren kontinente»
horretan, Gonzague de Reynold haren maisuak definitu zuenez,
«odoletan eta urraturik» dagoen horretan ezinbestekoa dugu pertsonaren
zaharberritzea. Jadanik Síntesis de la primera parte de ‘Fausto’ obran
heldu zion arazo horri termino estetikoetan. Honela dio, 1943an
argitaraturiko testuan:
Halakoa da Faustoren arima urratzen duen kontraesan intimoa eta
arazo unibertsala planteatzen duena, gizon guztiek garai guztietan
sentitu dezaketena; baina, bereziki geuk: fedearengandik banandu
83