José Miguel de Azaola Urigüen - Euskomedia Fundazioa

80
Kezka humanista horien testuinguruan ulertu behar dugu haren
parte hartzea Donostiako Nazioarteko Elkarrizketa Katolikoetan, 1947-
1959 urte bitartean egindakoak. Garai hartan Alberto Martín Artajo buru
zuen Kanpo Arazoetako Ministerioak emandako babesaz eta Karlos
Santamaria donostiarraren trebetasunaz baliatuz, uda bakoitzean
astebetez egin ohi ziren batzar haiek Europako hamarren bat
herrialdetatik zetozen berrogeita hamarren bat pentsalari katolikoren
partaidetza biltzen zuten, eta pentsamendu kritikoaren, katolizismo
erreformista gailenaren arteko ikuspuntuen truke aberasgarriaren uharte
baten gisa gauzatu ziren: «gogo biziz arnasten ziren haize fresko boladak,
eta, ez gutxitan, harreman emankorretarako abiapuntuak».
Aukerako parte hartzaileen zerrendan izen nabarmenak agertzen
dira, hala nola Julián Marías, José Luis López Aranguren, Joaquín Ruiz
Giménez, Rafael Calvo Serer, Raimundo Pániker, Juan Zaragüeta, José
de Arteche, bai eta gotzainak, teologoak eta etorkizuneko kardinalak ere,
rol nagusiak izango zituztenak Vatikanoko II. Kontzilioan.
Azaolak, 1947ko lehen Elkarrizketetan entzule gisa egon zenak,
gero eta inplikazio handiagoa izango zuen harik eta 1953an Madrilera
joan zen arte. 1951 eta 1952an antolaketa batzordeko kideetariko bat
izan zen, bai eta, haren adierazpen organoa zen Documentos aldizkariko
erredaktorea ere. Haren parte hartzeak zerikusi handia izan zuen
1950eko Elkarrizketek orduan ernamuin fasean zegoen Europar
Batasuna jardungai aukera zezaten. Beste hainbat gairi buruz
eztabaidatu zuten era monografikoan: Gizakiaren Eskubideen Gutuna;
erlijio eskatasunaren auzia; herri iritziaren gidarien zeregina; herri
iritziaren eraketa eta bakea; abertzaletasuna eta kristautasuna; edo
Elizaren neutraltasun politikoa.
Donostiako Elkarrizketa Katolikoek «eginkizun guztiz berezia bete
zuten beren ezaugarri bereziak zirela eta», esango zuen Azaolak garai
bateko Espainiarentzat hain ohiz kanpokoa izan zen esperientzia hura
gogoratzean. Elkarrizketa haiek kristautasun konprometitu eta berritzaile
baten adierazpide izan zirelako, agintzen zuen nazionalkatolizismoaren
santukeria arruntaren antipodetan eta, alderdi askotatik, aurreratu egin
zituzten geroago Vatikanoko II. Kontzilioaren doktrina bilakatuko ziren
gogoetak. Hala, gizarte auziari dagokionez, Elkarrizketek tolerantzia
aldeztu zuten gizarte orden guztien ezinbesteko premisatzat hartuta;
politikaren alorrean, askatasunaz baliatzeko pluraltasuna pertsonaren