OOST-lNDIË. - the Aceh Books website

181
Mr. S. Jzn. Wiselius, lid en rapporteur van den raad dei-
Aziatische bezittingen hevig bestreden. In beide stukken,
e de bewijzen leveren dat de kunst van cijfers te groepeeren
ook toen hare beoefenaars vond, en waarin beide
partijen met warmte en overtuiging hunne zaak bepleitten,
waren echter noch de souvereiniteits-, noch de eigendoms-
-of gebruiksrechten zuiver onderscheiden en bepaald. Bovendien
had er aan weerszijden niet weinig overdrijving
plaats. Van daar, nieuwe adressen, rapporten en memoriën-adstructief,
weldra door nieuwe wederleggingen gevolgd.
De zaak zelve bleef inmiddels onafgedaan, hoezeer
staatsbewind en wetgevend lichaam beiden gezind waren
billijke aanspraken te ondersteunen. De wijze echter waarop
«ene schadeloosstelling door middel van afkoop aan de
actiehouders verleend zou worden, wachtte steeds op eene
beslissing, en het schijnt dat de actiën even als de obligation
ten laste van de Comp, later onder de staatsschuld
zijn opgenomen.
Niet minder hadden de beginselen volgens welke bestuur
en handel in de O. I. bezittingen zouden geregeld
worden, met al de daaruit voortvloeiende bepalingen en
reglementen, het terrein der openbare discussie ingeno-
" men. Inzonderheid verdienen de vertoogen van twee mannen
die wij reeds vroeger leerden kennen, en die nu als
de vertegenwoordigers van geheel uiteenloopende gevoelens
elkander tegenover stonden, voor een oogenblik onze
aandacht.
Een dier mannen is Noderburgh, in den zomer van 't
jaar 1800 teruggekeerd, aan wien ingevolge machtiging
van het bewind, door den raad der Aziatische bezittingen
op 17 November 1803 „in zijne qualiteit van gewezen
commissaris-generaal eene honorable décharge verleend
werd." De andere, Dirk van Hogendorp, gewezen gezaghebber
van Java's Oosthoek, die in 1797 wegens verschillende
beschuldigingen gesuspendeerd on ontvlucht,
ongeveer een jaar voor Nederburgh in Nederland was aangekomen.
Na overlegging eener schriftelijke verdediging,
werd de tegen hem ingestelde vervolging voor onwettig
verklaard en hij van alle verdere rechtsvervolging ont-