OOST-lNDIË. - the Aceh Books website

More documents

Recommendations

Info

2j6 d'Abreo bezocht, schijnen de Portugeezen, hoewel als handelaren geduld, nimmer eenig erkend gezag te hebben uitgeoefend. Onder deze omstandigheden vertoonde zich de Nederlandsche vlag in 't begin der XVII(,C eeuw in den Molukschen Archipel. Hetzij dat de noordelijke kust van Broenei door Lorenzo de Gomez in 1518, door Don Jorge de Menezes in 1526, door de vloot van Magelhaen omstreeks 1521 of wel reeds vroeger door den beroemden Pigafetta werd bezocht, zeker is het, dat de eer der ontdekking van Borneo door Spanje aan de Portugeezen werd betwist, die echter vrijen toegang tot de havens van Broenei verkregen. Het handelsverkeer met de zuidkust was van minder belang, maar gaf aanleiding, dat er omstreeks 1690, door een Siciliaansch Theatijner monnik Antonio Ventimiglia, de eerste zaden van het Christendom op vruchtbaren bodem werden gestrooid. Tot in de binnenlanden onder de Dajaks — te Bandjermasin Bejadjoe's geheeten — doorgedrongen, stichtte hij er eene christelijke gemeente, maar kort na zijn dood ging die eerste kiem eener godsdienstige beschaving weder verloren: de pas ontloken zaden van het Christendom mochten den waardigen monnik niet lang overleven. De eerste Europeesche volken, die tot in dat verre Oosten waren doorgedrongen deden, zooals wij zagen, reeds in vele gewesten hun invloed of heerschappij beduidend gelden en ook Engel sehe schepen onder Drake en Cavendish hadden zich in den O. I. Archipel vertoond, toen door de komst van onze voorouders een nieuw tijdvak in de geschiedenis der meeste volken van die groote eilanden-zee werd geopend. Hoe kort en onvolledig nu dit overzicht hunner vroegere gedenkrollen (babads) bij gebrek aan meer degelijke bronnen, en het gemis aan de zoo noodige kennis der Jayaansche en Maleische taal- letter- en oudheidkunde ook wezen moge, zal het naar ik vertrouw, met de hier volgende aanteekeningen voldoende zijn, om de latere geschiedenis met meer gemak te kunnen volgen. 't Was gedurende de laatste levensjaren van den man
27 die het rijk van Mataram op de puinhoopen van Padjang deed verrijzen, dat Nederlandsclie schepen hun anker op de reede van Bantam lieten vallen. Op het einde der XVI de of in 't begin der XVII de eeuw werd hij door .een zijner zonen Mas Djalang opgevolgd, (in de geschiedenis meer bekend onder den naam van Sedjo Krapijak. naaide plaats waar hij werd begraven) wiens troonsbeklimming — door een ouder broeder, pangeran Poeger, adipati of regent van Demak betwist — tot een vierjarigen burgeroorlog aanleiding gaf. ( )fschoon toen reeds een groot deel van Java aan Mataram onderworpen of cjjnsbaar was, had Bantam in lier westen, even als Blambangan in het oosten, zijne onafhankelijkheid weten te bewaren, maar steeds bevreesd eenmaal 't zij door list, 't zij door geweld voor die oppermacht te moeten bukken. Oe meeste landschappen werden uit naam van den vorst van Mataram bestuurd door stedehouders (adipati) of regenten, veelal prinsen van vorstelijk bloed (pangeran) of wel den titel van raden of mâs, toemenggoeng (legerbevelhebber) en ngabéhi voerende, die gehouden waren een zekere pachtsom te betalen en minstens eenmaal in 't jaar, de zoogenaamde hofreis aan te nemen om hem in zijne woning (kraton) hunne hulde te komen aanbieden. Zij bezaten eene autocratische macht zoo de jaarlijksche opbrengst slechts voldaan werd. Hunne medehelpers (patih) brachten de gegeven bevelen aan de mindere hoofden over, en het voeren benevens de kleur en de versierselen van den zonnescherm (pajoeng) deden voornamelijk het verschil in rang van de hoogere standen kennen. Wij dienen hier een oogenblik bij die titulatuur stil te staan voor zoo verre zij in de latere geschiedenis zal voorkomen. Bij de Javanen hangt de hoogere of lagere adeldom af van de nauwere verwantschap met den vorst, die soesoehoenan of soeltan genaamd wordt. Zijn oudste wettige gemalin draagt den titel van ratoe, de oudste der echte zonen, als troonopvolger, dien, van pangeran adipatianom en de oudste der onechte, dien van pangeran ngabéhi ; tijdens hunne kindsheid echter heeten zij anders. Verdere mannelijke en vrouwelijke afstammelingen, noemt
Page 1 and 2: ^EDEÏ^LA NDSCH OOST-lNDIË. DOOR
Page 5: I NEDERLANDSCH OOST-INDIË. J
Page 9 and 10: EEN WOORD VOORAF. Toen mij het voor
Page 11 and 12: 3 het bestuur van de Bataafsche rep
Page 13 and 14: BEKNOPTE SCHETS DEB GESCHIEDENIS VA
Page 15 and 16: 7 leer vervangen. Siddhârta een pr
Page 17 and 18: 9 ' gewoonlijk berustte in de hand
Page 19 and 20: 1! strekte, en welks opperheerschap
Page 21 and 22: 13 Vermoedelijk is het deze godsdie
Page 23 and 24: 15 een de dagteekening draagt van 5
Page 25 and 26: 17 van den Maleischen handel en de
Page 27 and 28: 1!) in de vergaderingen hadden beho
Page 29 and 30: 2-1 der leer van Mekka's profeet, a
Page 31 and 32: 23 Toeban voor den oosthoek van Jav
Page 33: L'.') maakten hunne stelling in die
Page 37: 29 In de meeste Soenda-landen daare
Page 41 and 42: EERSTE TIJDVAK. DE VESTIGING VAN ON
Page 43 and 44: 35 Na deze mislukte tochten, waaraa
Page 45 and 46: :s7 «lezen eersten tocht der blond
Page 47 and 48: 39 kende heerschappij der Portugeez
Page 49 and 50: Ü disclie vaart had toegeëigend,
Page 51 and 52: 43 de Zeelandia — met nog drie an
Page 53 and 54: 45 Op den 20 steu Maart van 't zelf
Page 55 and 56: (7 Van lieverlede namen de tochten
Page 57 and 58: -1!) de Molukken, waar men met klim
Page 59 and 60: 51 vrede. „Oorlog! of vrije vaart
Page 61 and 62: m voordeden bij den plotselingen do
Page 63 and 64: 55 HOOFDSTUK III. DE OOST-INDISCHE
Page 65 and 66: 57 Hier ontmoeten wij voor het eers
Page 67 and 68: 59 wezenlijke of vermeende rechten
Page 69 and 70: 61 zoo vermeende hij, de daartoe ge
Page 71 and 72: 63 Uit een reeks van brieven aan de
Page 73 and 74: 65 Straat Soenda met zijne vloot we
Page 75 and 76: 67 verschuldigd was, drong onder me
Page 77 and 78: 69 gezag aanvaardde, bracht vele ge
Page 79 and 80: 71 hunne beurzen te vullen en de me
Page 81 and 82: 73 Batavia op nieuw was uitgebroken
Page 83 and 84: 75 zaken oogenschijnlijk dan ook ee
Page 85 and 86:
77 Maar nog meer offers moesten er
Page 87 and 88:
7!) was het dezen gouverneur-genera
Page 89 and 90:
81 „punten en artikelen in forma
Page 91 and 92:
88 onzen handel op de kusten van Ma
Page 93 and 94:
85 De meesten zijner diepgekrenkte
Page 95 and 96:
87 menige dappere daad te vermelden
Page 97 and 98:
89 zich te handhaven, hadden eenige
Page 99 and 100:
91 kust verliet, noch de geringe on
Page 101 and 102:
93 waardoor de stad werd gedekt, vi
Page 103 and 104:
95 zich eindelijk onderworpen had
Page 105 and 106:
97 Brawidjaja, den laatsten vorst u
Page 107 and 108:
99 raad van Indië Speelman, de hel
Page 109 and 110:
101 Speelman was hersteld. Deze, ge
Page 111 and 112:
103 Was het Lodewijk XIY gelukt, de
Page 113 and 114:
105 men ruim een halve eeuw geleden
Page 115 and 116:
TWEEDE TIJDVAK. VERDERE ONTWIKKELIN
Page 117 and 118:
109 De sultan van Bantam namelijk,
Page 119 and 120:
Ill werd ook dat der Comp, in de Mo
Page 121 and 122:
113 Bantam en Mataram hadden hunne
Page 123 and 124:
115 ontvreemding van een der kostba
Page 125 and 126:
117 Fimala Darma Soeria eene meer g
Page 127 and 128:
119 tusschen den erfprins en zijn o
Page 129 and 130:
121 heer erkende, trok zijne troepe
Page 131 and 132:
123 trekking aan den directeur-gene
Page 133 and 134:
125 gezag, maar ook aan vroeger ver
Page 135 and 136:
127 werktuig, dan wel als de hoofda
Page 137 and 138:
129 van smokkelwaren verloren ginge
Page 139 and 140:
131 was onder borgtocht ontslagen;
Page 141 and 142:
133 hun een verblijf aangewezen, en
Page 143 and 144:
135 hoe dreigender werd. Die dubbel
Page 145 and 146:
137 namen de zaken in die kustgewes
Page 147 and 148:
139 overde, werden diens troepen in
Page 149 and 150:
141 verouderde misbruiken geweerd e
Page 151 and 152:
143 den 20 sUu overleed — onder z
Page 153 and 154:
DERDE TIJDVAK. HET VERVAL EN DE ONT
Page 155 and 156:
147 dat zoo goed als met niets beta
Page 157 and 158:
149 geslagen en verstrooid werden,
Page 159 and 160:
151 meesters in de rechten — door
Page 161 and 162:
153 vaardijvloot waren meestal niet
Page 163 and 164:
155 deel aan als de geschenken, waa
Page 165 and 166:
157 Op die wijze bleef Ceilon voor
Page 167 and 168:
159 van onderzoek ingesteld, tot he
Page 169 and 170:
161 een traktaat van bondgenootscha
Page 171 and 172:
163 dat /'31.500000 vereischt werde
Page 173 and 174:
165 van Indië, als vierde commissa
Page 175 and 176:
167 de partij van Alting en Siberg,
Page 177 and 178:
169 waarbij de laatste zich op eene
Page 179 and 180:
171 van den inlander," uit Nederlan
Page 181 and 182:
173 bevond zich het nieuwe bestuur,
Page 183:
TWEEDE GEDEELTE. Nederlandsen Oost-
Page 186 and 187:
178 Het leger op Java en Makassar b
Page 188 and 189:
180 van kwestiën, die zelfs heden
Page 190 and 191:
182 slagen. Het uitvoerend bewind h
Page 192 and 193:
184 vaste overtuiging bezat omtrent
Page 194 and 195:
186 tot gouv.-gen. van de Hollandsc
Page 196 and 197:
188 HOOFDSTUK IL HET BESTUUR VAN DE
Page 198 and 199:
190 2ijne waardigheid vervallen ver
Page 200 and 201:
192 De taak door Daendels op zich g
Page 202 and 203:
194 Ook in het administratief behee
Page 204 and 205:
196 daarin trachtte Daendels te voo
Page 206 and 207:
198 van ruim 18000 man met 500 offi
Page 208 and 209:
200 trancheerd kamp al de beschikba
Page 210 and 211:
202 verkrijgen op welke grondslagen
Page 212 and 213:
204 Fransche heerschappij, zich zou
Page 214 and 215:
20Ü enkele troepen van het opgelos
Page 216 and 217:
208 Van milde beginselen doordronge
Page 218 and 219:
210 peesche partij, welker invloed
Page 220 and 221:
212 gebaat, en alleen eene verminde
Page 222 and 223:
214 zonder groot nadeel voor binnen
Page 224 and 225:
216 denkbeeld van Raffles, er eene
Page 226 and 227:
218 overliet. Hoewel deze zijn gans
Page 229:
DERDE GEDEELTE. Nederlandscb Oost-I
Page 232 and 233:
224 tiging verkreeg de koloniën ov
Page 234 and 235:
226 residentie te houden — door d
Page 236 and 237:
228 schepen te heffen, die van en n
Page 238 and 239:
230 het gezag van den drost of resi
Page 240 and 241:
232 Siak om er betrekkingen aan te
Page 242 and 243:
234 plicht, gaf den 16 den Januari
Page 244 and 245:
236 Raaff, met het bevel in de bove
Page 246 and 247:
238 ken. Den 12 den Juni 1821 verto
Page 248 and 249:
240 gesticht. Tien jaren later even
Page 250 and 251:
242 worden gestuit, maar het duurde
Page 252 and 253:
244 eene leening van f 20,000,000 t
Page 254 and 255:
246 overstellen. Gelukkig werd het
Page 256 and 257:
248 kwartier te Djokjokarta, van wa
Page 258 and 259:
250 expeditionaire afdeeling onder
Page 260 and 261:
252 kloeken commandant der 3 de mob
Page 262 and 263:
254 teruggekeerd, werd tot den adel
Page 264 and 265:
25G volhardde in hare vijandige hou
Page 266 and 267:
258 voor Java verscheidene nieuwe t
Page 268 and 269:
260 schillende dessagronden. Men ko
Page 270 and 271:
262 en deze even ondankbare als moe
Page 272 and 273:
264 minder dan tien jaren tijds wer
Page 274 and 275:
266 't Volgende jaar viel er weinig
Page 276 and 277:
268 klachten tot in het parlement d
Page 278 and 279:
270 Intusschen sloeg men in Europa
Page 280 and 281:
272 straat van Malakka, werd de zee
Page 282 and 283:
274 gevestigd, 't Zou ons te ver vo
Page 284 and 285:
276 biedig adres té doen kennen. L
Page 286 and 287:
278 Vol moed en vertrouwen ging het
Page 288 and 289:
280 bevelhebber tegen 7 uur op het
Page 290 and 291:
282 overwonnen; zij zwierven in tal
Page 292 and 293:
284 was verdedigd, en Sorg met een
Page 294 and 295:
286 Nadat Mr. G. J. Bruce, de tot l
Page 296 and 297:
288 Theems, nadat Jan van Braakel d
Page 298 and 299:
290 Het gewestelijk bestuur is verd
Page 300 and 301:
292 ploitatie der tinmijnen op Bank
Page 302 and 303:
294 Nadat als voorbereidende maatre
Page 304 and 305:
296 Oellah, demang Lehman - later e
Page 306 and 307:
298 Intusschen had de G.G. den l st
Page 308 and 309:
300 Terwijl de vrede bewaard bleef,
Page 310 and 311:
302 aangevuld, en de rust in Deli h
Page 312 and 313:
304 huis, was het den edelen gever
Page 314 and 315:
306 Bh. 1599. Vau Warwijck en J. va
Page 316 and 317:
308 Biz. 1637. De G. G.in den Moluk
Page 318 and 319:
310 TWEEDE TIJDVAK. Biz. HOOFDSTUK
Page 320 and 321:
312 Biz. 1732. De G. G. wordt met e
Page 322 and 323:
314 Blz. 1795. Aanschrijving van Wi
Page 324 and 325:
316 Teruggave der builenbezittingen
Page 326 and 327:
318 1856. De G. G. Pahud aanvaard h
Page 328:
DRUKFOUTEN en VERBETERINGEN. Blz. 1
show all

OOST-lNDIË. - the Aceh Books website

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?