OOST-lNDIË. - the Aceh Books website

300
Terwijl de vrede bewaard bleef, en de troonopvolging
in de Vorstenlanden, alsmede onze heerschappij in enkele
staatjes van Siak tegenover Atjineesche usurpatiën, werd
geregeld, was de opperlandvoogd in staat, zich geheel te
wijden aàn de vele en groote hem toevertrouwde belangen.
Door een meer krachtig optreden aan Sumatra's kusten
werden zee- en menschenroof zooveel mogelijk tegengegaan,
ofschoon de verstandhouding met Atjih zóo gespannen
bleef, dat men de toekomst niet dan met zorg
kon tegemoet zien.
In 1869 werden te Tanah Datoe op de westkust van
Sumatra belangrijke kolenlagen gevonden, en een onderzoek
in de Ombiliënvelden, deed eene schier onuitputbare
hoeveelheid van die brandstof ontdekken. Was alzoo 't
vooruitzicht omtrent ontginningen op dat aan delfstoffen
zoo rijke eiland hoogst gunstig, ook Java's vruchtbare
bodem had de verwachting niet teleurgesteld, en in't zelfde
jaar zijn eersten oogst van kina-bast naar Nederland afgezonden.
Op het gebied van wetgeving werd in menige leemte
voorzien, en bij de zoogenaamde agrarische wet van 9
April 1870 den wetteljjken toestand van het grondbezit
behoorlijk geregeld. Zij moest evenzeer het inlandsch
grondrecht verzekeren en beschermen als het uitgeven
van woeste gronden bevorderen. Veel is er reeds voor
de bevolking gedaan, en al wordt de koffiecultuur nog
steeds op verschillende wijzen gedreven en betaald, de
plantloonen zijn allengs verbeterd, en het bestaan der
gouv.-suikercultuur is tot 1890, onder zekere beperkingen,
bij de wet van 21 Juli 1870 gewaarborgd.
Hoe nu bij den strijd over het cultuurstelsel — die,
jammer genoeg, langzamerhand een politiek karakter aannam
— alsmede over de voor- en nadeelen van verplichten
en vrijen arbeid, de denkbeelden ook uit elkander
liepen, de verkregen uitkomsten waren niet te loochenen.
Al werd de wijze van invoering en toepassing van dit
stelsel door velen met recht veroordeeld, de voltooiing
van het Nederlandsche spoorwegnet en de belangrijke
vermindering onzer rentelast waren evenmin te ontkennen,
als de opgewekte ondernemingsgeest en de verster-