OOST-lNDIË. - the Aceh Books website

227
laden en de standpenning verdrongen, door de pasmunt
met de zilvermunt op ééne lijn te plaatsen en de vroeger
ingetrokken bonken op nieuw in omloop te brengen.
Die verkeerde maatregelen hebben toen en later tot veel
ongerief aanleiding gegeven.
Het landrenten-stelsel was op eene zoo onregelmatige,
overhaaste en onnauwkeurige wijze ingesteld, de jaarbjksche
opbrengst zóo onzeker, en de inlander er zoo weinig
door gebaat, dat com".-gen. besloten, door eene reis over
Java, zich te overtuigen of en in hoeverre het de voorkeur
verdiende boven vroegere stelsels en op billijke voorwaarden
kon worden toegepast.
Na dit persoonlijk onderzoek, was de slotsom hunner
bevinding dat de dorpsaanslag de voorkeur verdiende.
Een inspecteur-generaal en adjunct voor do landelijke inkomsten
werden benoemd, om eene geregelde werking
voor te bereiden, on in 1818 had eene dessa'sgewijze
aanslag plaats. Met voorbijgang der regenten, werden de
dorpshoofden met het gouvernement in betrekking gesteld
en de hoofden of oudsten met de verdeeling der landen
belast.
De koffie-teelt was onder het Britsch bestuur stelselmatig
verwaarloosd, het aantal vruchtdragende boomen
aanmerkelijk achteruitgegaan, en gedurende hunne reis hadden
comVgen. zich van de moeilijkheid overtuigd, hierin
de gewenschtc verbetering aan te brengen. Men besloot
die cultuur in de Preangcr-regentschappen voorloopig op
den ouden voet te laten, met afschaffing echter van het
familiegeld, en op eenige uitzonderingen na, de overige
koffie-gronden, dorpsgewijze, uitsluitend aan Javanen voor
den tijd van zes jaren te verhuren, met vrijdom, den koopprijs
in product of in geld te voldoen.
De verpachtingen, de zoogenaamde tolpoorten, pasarrechten
en andere belastingen, bleven grootendeels bestaan,
en het onderzoek omtrent de al of niet wenschelijkheid
van dat stelsel te behouden, was tijdens de ontbinding der
hooge commissie nog niet afgeloopen.
Wat de inkomende en uitgaande rechten betreft, werd
in 1818 bepaald, enkele rechten voor Nederlandsen©, dubbele
voor vreemde, en middelbare voor zulke vreemde
15*