OOST-lNDIË. - the Aceh Books website

m
voordeden bij den plotselingen dood van Hoen, (aan vergiftiging
toegeschreven) in Januari 1610 weder verloren,
toen het bevel op den breeden krijgsraad, spottenderwijze
„de Staten van Banda uit de sehippersvloot" geheeten,
overging; en weinig goeds tot stand werd gebracht.
Met verlangen zag men dan ook naar de terugkomst
van Wittert uit, die na Motir versterkt en in goeden staat
van verdediging' gebracht te hebben, de Spanjaarden in
hunne Philippijnsche bezittingen was gaan bestoken. Maar
't scheen dat het noodlot de drie bevelhebbers dezer vloot
bestemd had eenen geweldigen dood te sterven, ook Wittert
keerde niet weder. Hij sneuvelde met de meesten deizijnen
, na den Spaanschen handel veel afbreuk gedaan
n een aanzienlijken buit behaald te hebben. Slechts één
zijner schepen bleef bij dien noodlottigen zeeslag gespaard,
en bracht de droevige tijding naar de Molukken over.
En nog w r as de maat der rampen niet vol. Het schandelijk
gedrag van den jongen koning Modafar deed op
Ternate, en't verschijnen van een Engelsch schip, ook te
Banda het pas gebluschte vuur van den opstand weder
ontbranden.
Naijver en winzucht deden den Brit meer en meer
heulen met den Maleier, wiens specerijen hij tegen wapenen
en munitie in ruil nam. Hierdoor bleef het bestaan,
de uitbreiding en de alleenhandel der Comp, in de Molukken
steeds bedreigd, vooral toen van Caerden, tegen
een 50tal Spaansche krijgslieden uitgewisseld en in 1610
als gouverneur van die eilandengroep erkend, kort daarna
op nieuw gevangen werd genomen.
Veel goeds echter stond hier tegenover. Op Java waren
verscheidene kantoren gevestigd. Samuel Bloemaert had
reeds in 1604 handelsbetrekkingen met den sultan van Sambas
aangeknoopt, die zich weldra over Mampawa, Landak
en andere kustlanden van Borneo uitstrekten. En waren
door Paulus van Sold (1606), de Bitter en Maarten
Maartensz. (1608) op de zuidkust van Azië nieuwe bronnen
voor handel en zeevaart geopend, ook de zending naaiden
sjoogun van Japan (1609) bleef niet zonder gevolg.
Menig verloren geacht landgenoot werd er teruggevonden,
en de invloed van een Adams, Quackernaeck en van Sant-