OOST-lNDIË. - the Aceh Books website

292
ploitatie der tinmijnen op Banka en Blitong, die der
steenkolenmijnen, de verkoop van gouv ts . producten, de
brievenpo3t, enz.
Als opperbevelhebber van de in Ned. Indië aanwezige
landmacht, heeft de G. G. behalve over het leger de
beschikking over de schutterijen, pradjoerits, djajang-sekars,
de legioenen der onafhankelijke vorsten, barissans, enz.
De zeemacht is verdeeld in gouv ts . en oorlogs marine :
de eerste wordt voornamelijk gebezigd tot het weren van
sluikhandel en zeerooverij, terwijl de andere, zoo wat
personeel als materieel betreft, sinds 1 Jan. 1868, ineen
Ind. en Nederl. gedeelte, d. i. eene blijvende koloniale militaire
zeemacht en een auxiliair eskader is gesplitst.
Volgens de bepalingen van het regeerings-reglement,
moet het openbaar onderwijs, ten allen tijde een voorwerp
uitmaken der bijzondere zorgen van den gouverneurgeneraal.
Zoolang die bepaling echter niet door ruime
bijdragen uit de schatkist wordt ondersteund, zal eene
genoegzame ontwikkeling van het onderwijs, zoowel voor
Europeanen als voor inlanders, nog lang tot de vrome
wenschen blijven behooren.
Ook het cultuurstelsel was bij deze wet een nieuwe
phase ingetreden. Het ambtelijk landbezit en de cultuur
procenten werden tegen eene billijke schadevergoeding
opgeheven, en men liet veel meer dan vroeger aan de
particuliere ondernemingszucht over.
Terwijl Java een ongestoorde rust genoot, en de sultan
van Djokjokarta door den kroonprins, als Amangkoe Boewana
VI was opgevolgd, moest in sommige buitenbezittingen
zee- en landmacht al weder gewapenderhand optreden,
en maakten o. a. een paar oproerige hoofden, een expeditie
naar de Lampongs noodzakelijk, waar zij zich een gezag
over de andere marga-hoofden aanmatigden, dat niet
langer mocht worden geduld. De kolonel J. A. Waleson
met het opperbevel belast, had al spoedig de marga's
Bandoeloe en Ketimbang — tegen de helling van den
Radja bassa gelegen — door raden Intan en Singa Branta
bij het naderen onzer troepen verlaten, in zijne macht.
Deze hoofdmuiters zwierven in het gebergte rond, en