OOST-lNDIË. - the Aceh Books website

Ü
disclie vaart had toegeëigend, met eene vloot naar zee
gezonden. Ook de Nieuwe Brabantsche trachtte door het
uitzenden van een paar schepen onder Guljam Seneschal
als admiraal en Cornelis Pietersz. als opperkoopman de
geleden schade te herstellen. Beide vloten echter, vermochten
niet aan de hooggespannen verwachting te beantwoorden.
Na eene mislukte poging om de Portugeeschc sterkte
op Tidor te bemachtigen, bij welken aanval van Neck
drie vingers werden afgeschoten, en geen voldoende lading
in de Molukken kunnende verkrijgen, trachtte hij in China
een handelsweg te openen: maar ook die tocht voldeed
niet aan de verwachting. Voor Makao door de Portugeezen
aangevallen, verloor hij een twintigtal manschappen, waarvan
de meesten, even alsof het zeeroovcrs waren, meedoogenloos
werden opgehangen. Beter slaagde hij te Patani,
vanwaar een zijner onderbevelhebbers, Cornelis van Foreest,
met eene goede lading naar Nederland terugkeerde. Twee
andere schepen, die onder Caspar van Groesbergen de
kusten van Cochin-China bezochten, leden groote verliezen
en hadden met vele wederwaardigheden te kampen.
De andere vloot bracht de Nieuwe Brabantsche Comp,
ook weinig voordeel aan, en moest te Priaman — waar
bemanning en goederen in beslag werden genomen — tot
hare schade, de gevolgen van van Caerden's roekeloos
gedrag voor Atjih ondervinden.
Bij de uitbreiding van onze betrekkingen op die verwijderde
kusten, begon men meer en meer behoefte te
gevoelen aan eene centralisatie van krachten; en toen het
wedijveren van een achttal compagnieën, door winzucht
en monopolie-geest beheerscht, den pas ontluikenden handel
dreigde te ondermijnen, werden vooral door 's Landsadvocaat
Johan van Oldenbarnevelt pogingen aangewend,
om dien stand van zaken te wijzigen.
Het beoogde doel werd gedeeltelijk bereikt, door de
samenvoeging van de te Amsterdam gevestigde compagnieën,
waarbij de reeders van Hoorn, Alkmaar en Enkhuizen
zich aansloten; de Staten-Generaal haddon echter
te vergeefs beproefd eene vereeniging der reederijen van
Holland en Zeeland tot stand te brengen.