november/december 1 9 9 7 vn-vrouwen verdrag roniek ... - Aletta

More documents

Recommendations

Info

kende kracht tot 8 april 1976 te mogen deelnemen in het pensioenfonds heeft verwerkt, dan wel dat zij in strijd met redelijkheid en billijkheid handelt door alsnog deelname te vorderen. Het enkele feit dat Vroege haar vordering eerst ongeveer vijftien jaar na indiensttreding heeft ingesteld is onvoldoende om rechtsverwerking aan te nemen (vgl. HR 29 september 1995 NJ 96, 89). Bijzondere omstandigheden als gevolg waarvan bij NCIV c.s. het gerechtvaardigd vertrouwen zou zijn gewekt dat Vroege haar aanspraak op aansluiting bij het pensioenfonds niet meer geldend zou maken zijn gesteld noch gebleken. De rechtbank verwerpt het verweer van NCIV c.s. dat zij onredelijk zouden worden benadeeld in het geval Vroege haar aanspraak op aansluiting geldend kan maken. Welis-. waar hebben NCIV c.s. gesteld dat toewijzing van de vordering voor hen enorme financiële gevolgen zou hebben waarmee zij geen rekening hebben kunnen houden, maar niet valt in te zien dat zij hierdoor onredelijk worden benadeeld. 3.7. NCIV c.s. hebben bij pleidooi, daarnaar gevraagd door de rechtbank, uitdrukkelijk medegedeeld dat zij geen bewaar hebben tegen het vonnis waarvan beroep, ook niet tegen de formulering van het dictum, en dat zij tegen dit vonnis dus geen incidenteel appel hebben willen instellen. Volgens NCIV c.s. behoeft hetgeen zij onder punt 27 van de memorie van antwoord hebben gesteld niet tot vernietiging van het vonnis van de kantonrechter te leiden nu in het dictum is verwezen naar de bepalingen van het pensioenreglement. NCIV c.s. hebben verder aangevoerd dat hetgeen zij onder punt 4 en gedeeltelijk onder punt 6 van de pleitaantekeningen hebben vermeld buiten beschouwing kan blijven nu Vroege in dit geding geen betaling van uitkeringen vordert. 3.8. Uit het voorgaande volgt dat de primaire vordering van Vroege alsnog kan worden toegewezen in voege als na te melden. Hetgeen partijen verder over en weer hebben aangevoerd kan niet tot een ander oordeel leiden en behoeft derhalve geen bespreking. 3.9. NCIV en het Pensioenfonds dienen als de (grotendeels) in het ongelijk gestelde partijen te worden veroordeeld in de kosten van het geding, zowel in eerste aanleg als in hoger beroep. 4. De beslissing De rechtbank: vernietigt het vonnis waarvan beroep, en opnieuw recht- I RECHTSPRAAK doende: veroordeelt NCIV en het Pensioenfonds tot opname van Vroege in de pensioenregeling en toekenning aan Vroege van pensioenaanspraken met terugwerkende kracht tot 8 april 1976, waarbij de omvang van die aanspraken naar evenredigheid van het deeltijddienstverband van Vroege ten opzichte van bij een voltijd-dienstverband op te bouwen aanspraken moet worden berekend op basis van de bepalingen van het NCIV-pensioenreglement; verklaart dit vonnis tot zover uitvoerbaar bij voorraad; wijst af hetgeen meer of anders is gevorderd. Noot Na Rechtbank Alkmaar 26 september 1996 (RN 1997, 714) volgt hier het tweede hoger beroep over de toepasselijke, nationale verjaringstermijnen, ingeval met een beroep op artikel 119 EEG-verdrag met terugwerkende kracht aansluiting bij een pensioenregeling wordt gezocht. Waar de Rechtbank Alkmaar voor de korte termijn van vijf jaar koos (o.g.v. art. 3:308 BW, verjaring van vorderingen van periodiek verschuldigde rente/termijnen) en ook in deze zaak, zij het in eerste aanleg, tot vijf jaar was besloten (o.g.v. art. 3:307 BW, verjaring van vordering tot nakoming van verbintenis tot geven of doen), komt de Rechtbank Utrecht met een verrassende ontknoping. Het oud BW is nog van toepassing omdat de vordering voor 1 januari 1992 is ingediend. Op grond van artikel 2004 oud BW wordt een termijn van dertig jaar toepasselijk geacht, waarmee de vordering vanaf 8 april 1976 ruimschoots kan worden toegewezen. In de meeste, nog lopende zaken zal het NB W echter van toepassing zijn. Omdat in deze zaak in eerste aanleg prejudiciële vragen zijn gesteld (Vroege, RN 1994, 424) heeft de zaak wat vertraging opgelopen. Hoewel de zaak derhalve niet richtinggevend lijkt te kunnen zijn voor de overige nog lopende zaken, moeten hierbij twee kanttekeningen worden geplaatst. Ten eerste vallen niet alleen vorderingen ingediend voor 1 januari 1992, maar ook vorderingen ingediend voor 1 januari 1993, althans voor wat betreft de toepasselijke verjaringstermijn, onder het oud BW (art. 73 Overgangswet NBW, zie Rechtbank Den Haag 16 april 1997, RN 1997, 800). De tweede opmerking betreft de vraag of het eigenlijk wat uitmaakt of oud dan wel nieuw BW van toepassing is. Artikel 2004 oud BW komt overeen met artikel 3:306 NBW. In het laatste wordt bepaald dat als de wet niet anders bepaalt, rechtsvorderingen verjaren na twintig jaar (was dertig jaar in het oud BW)~ Dit betekent dat alleen voor zeer laat ingediende vorderingen (na 8 april 1996) het NBW ongunstiger uitpakt, wat betreft dit type van verjaring. In die gevallen kan immers de gevraagde aansluiting niet helemaal tot 8 april 1976 terugwerken. Het oud BW kent echter, evenals het NBW, meerdere verjaringstermijnen (art. 2005-2008 en 2012). Artikel 2012 BW komt overeen met artikel 3:308 NBW. In beide artikelen wordt bepaald dat vorderingen van renten of andere periodiek verschuldigde termijnen verjaren na vijf jaar. De al eerder aangehaalde Rechtbank Alkmaar achtte onder het NBW deze verjaringstermijn toepasselijk, omdat de vordering tot aansluiting juridisch werd gekarakteriseerd als een vordering tot nakoming van de arbeidsovereenkomst, in het bijzonder de verbintenis van de werkgever te voldoen aari de periodieke pensioenstortingsplicht. Ook de Recht 1 bank Utrecht had in de bovenstaande uitspraak deze redenering kunnen volgen door 2012 oud BW toe te passen (vgl. Rechtbank Den Haag 16 april 1997, RN 1997, 800). Dat is niet gebeurd. De rechtbank vond de verjaringstermijnen uit het oud BW blijkbaar niet van toepassing en kwam zo uit op het 'rest-artikel' van 2004 oud BW. Helaas moeten we de onderbouwing daarvan missen, waardoor onduidelijk blijft hoe de rechtbank de vordering tot aansluiting nu precies karakteriseert. In ieder geval niet als de voldoening aan periodiek verschuldigde pensioenpremies door de werkgever, maar of de rechtbank het ook niet ziet als een vordering tot nakoming van een verbintenis tot geven of doen, blijft in het midden. Dit laatste zou onder het oud BW irrelevant zijn, maar niet onder het NBW. In dat geval zou het nieuwe artikel 3:307 van toepassing zijn, waardoor de verjaring toch weer beperkt is tot vijf jaar. Met andere woorden, deze uitspraak heeft een verheugende uitkomst, maar lijkt onvoldoende precedent te kunnen scheppen voor de nog lopende NB W-zaken. Dit, zoals gezegd, omdat onder het oud BW de rol van art. 3:307 NBW niet duidelijk kan worden. De zaak is wel interessant op het punt van de onderlinge behandeling van deeltijders die in het verleden gediscrimineerd zijn bij het toewijzen van pensioenrechten. Indien we de uitkomst van deze zaak vergelij- NEMESIS
ken met die van Rechtbank Amsterdam 26 maart 1997, blijkt dat deeltijddiscriminatie die in het verleden leidde tot geen enkele pensioenaanspraak hersteld kan worden vanaf 1976, terwijl deeltijddiscriminatie die in het verleden leidde tot lagere pensioenaanspraken slechts hersteld kan worden vanaf 1991 (zie verder noot bij Rb Amsterdam 26 maart 1997, RN 1997, 777). Wat tot slot nog vermeldenswaard is, is de afwijzing van het beroep op rechtsverwerking. Rechtsverwerking gaat veel verder dan verjaring. Het stilzitten van de wederpartij (terwijl de verjaringstermijn nog niet is afgelopen!) moet een gerechtvaardigd vertrouwen oproepen bij de wederpartij dat deze claim niet meer gelegd zal worden. Bovendien moet sprake zijn van een onredelijke bezwaring van de positie van de wederpartij, wanneer de vordering alsnog wordt toegewezen. Terecht wijst de rechtbank dit af. Het aanmerken van de (grote) financiële gevolgen als onredelijk bezwarend voor de wederpartij, zou ook wel erg zuur zijn. Immers, de wederpartij geniet reeds op verschillende wijzen rechtsbescherming op dit punt door toedoen van het HvJ EG. Ten eerste staat het Hof de toepassing van nationale verjaringstermijnen toe en ten tweede is er voor verschillende andere typen van pensioendiscriminatie ook nog een beperking in de tijd gegeven in het Barber-arrest. Albertine Veldman Nr 800 Rechtbank 's-Gravenhage 16 april 1997 Nr 96.305; PJ 1997, 39 Mrs Von Maltzahn, De Rijke Maas, ' Urbanus Stichting X, appellante in principaal appel en geïntimeerde in incidenteel appel, procureur mr J. Regeling, tegen Y, geïntimeerde in principaal appel en appellante in incidenteel appel, procureur mr L. de Korte (advocaat mr M. Greebe) Toelating tot pensioenregeling, deeltijd, verjaringstermijn van vijfjaar Art. 119 EEG-verdrag, art. 2004 en 2012 Oud BW, art. 3:308 NBW Appellante eist aansluiting bij een pensioenregeling vanaf 1978, nadat zij als deeltijder in het verleden uitgesloten is geweest. In eerste aanleg is vervangende schadevergoeding (art. 3:310 BW) toegewezen. In ho- RECHTSPRAAK ger beroep acht de rechtbank op grond van art. 2012 oud BW (art. 3:308 NBW) een vijfjarige verjaringstermijn van toepassing op de plicht tot premiebetaling door werkgever en werknemer, die volgt uit de vordering tot aansluiting. Aansluiting zuiver op werkgeverskosten verzet zich tegen het gemeenschapsrecht, omdat de werknemer niet kan verlangen gunstiger te worden behandeld dan wanneer hij regelmatig aangesloten was geweest. (...) 5. De feiten 5.1. Y is van 1 september 1978 tot 1 november 1993 op arbeidsovereenkomst voor halve dagen als administratief medewerkster in dienst bij X geweest. Het pensioenreglement d.d. 1 januari 1978 bepaalde voor zover thans nog van belang dat men tenminste 2 jaar in dienst van de werkgever diende te zijn alvorens te kunnen worden opgenomen in de pensioenregeling. Tot 1 januari 1992 kwam Y op grond van de destijds geldende pensioenreglementen niet in aanmerking voor opbouw van pensioen. 5.2. Vanaf 1 januari 1992 heeft voor Y een pensioenvoorziening gegolden, waarbij de pensioen-franchise is berekend naar rato van de gewerkte arbeidstijd. 6. Beoordeling van de grieven in het principale en in het incidentele appel 6.1. De grieven in het principale appel met nummers I, II, V en VI en grief 1 in het incidentele appel zien op vragen betreffende de verjaring. Grief III in het principale appel en grief I in het incidentele appel klagen erover dat de kantonrechter niet heeft beslist op de primaire vordering van Y. Grief IV komt op tegen de beslissing van de kantonrechter ten aanzien van de subsidiaire vordering van Y. 6.2. In het Vroege-arrest van het EG- Hof van 28 september 1994 is onder meer het volgende beslist: Het recht op aansluiting bij de bedrijfspensioenregeling valt binnen de werkingssfeer van artikel 119 van het EEG-Verdrag en wordt dus bestreken door het in dat artikel geformuleerde discriminatieverbod. De beperking in de tijd van de werking van het Barber-arrest van 17 mei 1990 van het EG-Hof geldt niet voor het recht op aansluiting. Het protocol ad artikel 119 van het EEG-Verdrag, dat als tweede protocol aan het Verdrag betreffende de Europese Unie is gehecht (Verdrag van Maastricht) 1997 nr 6 heeft geen invloed op het recht op aansluiting (in gelijke zin het hierna te vermelden Fisscher-arrest). In het Fisscher-arrest van het EG-hof d.d. 28 september 1994 is onder meer beslist dat een werknemer zich niet op grond van het feit dat hij met terugwerkende kracht aanspraak kan maken op aansluiting bij een pensioenregeling, kan onttrekken aan de betaling van de op de betrokken periode van aansluiting betrekking hebbende premie. Nationale regels betreffende de in het nationale recht geldende 'beroepstermijnen' kunnen worden tegengeworpen aan werknemers die hun recht op aansluiting bij een bedrijfspensioenregeling doen gelden, mits deze regels voor dit soort vorderingen niet ongunstiger zijn dan voor soortgelijke nationale vorderingen en zij het in de praktijk niet onmogelijk maken om het aan het gemeenschapsrecht ontleende recht uit te oefenen. 6.3. De rechtbank zal eerst grief 1 van het incidentele appel behandelen. Y heeft in de toelichting op deze grief aangevoerd dat voor haar primaire vordering onder het tot 1 januari 1992 geldende recht een verjaringstermijn van 30 jaar gold en dat deze verjaring met de dagvaarding van 15 oktober 1992 in verband met art. 73 Ow is gestuit. 6.4. X beoogt dat art. 73 Ow in dit geval buiten toepassing dient te blijven op grond van art. 119 EEG-Verdrag en/of op grond van art. 75, lid 2, Ow. 6.5. De rechtbank overweegt als volgt. Van het recht op aansluiting dient volgens het gemeenschaprecht te worden onderscheiden het recht op pensioenuitkeringen, waarop het tweede protocol van artikel 118 van het EEG-Verdrag wel van toepassing is. 6.6. Tussen partijen staat in hoger beroep vast dat de in de pensioenreglementen van X van vóór 1 januari 1992 vervatte uitsluiting van deeltijd-werknemers strijdig is met art. 119 EEG- Verdrag. Deze discriminatie kan niet los gedacht worden van de arbeidsrelatie tussen partijen. Derhalve kan - anders dan Y kennelijk'meent - haar primaire vordering niet gegrond zijn op onrechtmatig nalaten. Aangezien de vordering strekt tot het met terugwerkende kracht opnemen van Y in de ondernemingspensioenregeling, ligt het voor de hand deze aan te merken als een vordering tot nakoming. 6.7. Aangenomen moet worden dat X op grond van het gemeenschapsrecht jegens Y gehouden was een pensioentoezegging te doen als welke zij eerst met ingang van 1 januari 1992 jegens Y
Page 1 and 2: NOVEMBER/DECEMBER 1997 SEXUEEL MISB
Page 3 and 4: Bestrijding sexueel geweld verstand
Page 5 and 6: I ARTIKEL tuele algehele herziening
Page 7 and 8: ing in deze notitie. De motie Van d
Page 9 and 10: I KRONIEK VAN HET PERSONEN- EN FAMI
Page 11 and 12: KRONIEK VAN HET PERSONEN- EN FAMILI
Page 13 and 14: KRONIEK VAN HET PERSONEN- EN FAMILI
Page 15 and 16: ACTUAUTEITENKATERN Samenstelling El
Page 17 and 18: 2.5. Verworpen moet worden de opvat
Page 19 and 20: 5. Het oordeel van de Commissie De
Page 21: PENSIOEN Nr 798 (RN-kort) Rechtbank
Page 25 and 26: sioenstortingsplicht als zelfstandi
Page 27 and 28: De ambtenaar van de burgerlijke sta
Page 29 and 30: het overige bewijsmateriaal louter
Page 31 and 32: het aan Y. toegebrachte leed uitzon
Page 33 and 34: ting als medeplegers voor hun reken
Page 35 and 36: volging neemt een aanvang vanaf het
Page 37 and 38: Verkrachting Nr812(RN-kort) Rechtba
Page 39 and 40: mende redenen van humanitaire aard
Page 41 and 42: duidt er op dat de werkzaamheden va
Page 43 and 44: Voor vrouwen die als zelfstandigen
Page 45 and 46: een specialis is ten opzichte van a
Page 47 and 48: 8. Voortgangsbrief emancipatiebelei
Page 49 and 50: ling op enig moment later in de pro
Page 51 and 52: het EG-verdrag plaatsgevonden. Het
Page 53 and 54: echt. 26 Ter aanvulling daarop kan
Page 55 and 56: wen in horizontaal perspectief, SEW
Page 57 and 58: Overwerkvergoeding voor deeltijders
Page 59 and 60: gens mij biedt het karakteriseren v
Page 61 and 62: WOMEN'S LEGAL STUDIES First Announc
Page 63 and 64: Seks en sport (...) Verkrachting is

november/december 1 9 9 7 vn-vrouwen verdrag roniek ... - Aletta

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?