november/december 1 9 9 7 vn-vrouwen verdrag roniek ... - Aletta
november/december 1 9 9 7 vn-vrouwen verdrag roniek ... - Aletta
november/december 1 9 9 7 vn-vrouwen verdrag roniek ... - Aletta
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
een specialis is ten opzichte van art.<br />
247 Sr.<br />
Precies het verweer dat in de Tweede<br />
Kamer werd gevreesd is dus in deze<br />
zaak gevoerd; en met succes, zij het,<br />
gegeven de juist met het oog daarop gewijzigde<br />
redactie van het delict mensenhandel,<br />
ten onrechte.<br />
Roelof Haveman<br />
WETGEVING<br />
Voortgezet verblijf na scheiding<br />
Vlak voor het zomerreces zijn de nieuwe<br />
beleidsregels voor gescheiden buitenlandse<br />
mannen en <strong>vrouwen</strong> in de<br />
staatscourant gepubliceerd. 1 De inkomenseis<br />
bij zelfstandig verblijf na<br />
scheiding is verscherpt.<br />
Korte historie<br />
In 1979 is het beleid inzake voortgezet<br />
verblijf na scheiding ingevoerd. 2 De inkomenseis<br />
gold niet voor <strong>vrouwen</strong> met<br />
jonge kinderen. De argumentatie daarvoor<br />
was dat na een periode van drie<br />
jaar ononderbroken verblijf een dermate<br />
nauwe band met de samenleving<br />
aanwezig werd geacht, dat het afhankelijk<br />
karakter van de vergunning tot<br />
verblijf diende te worden opgeheven in<br />
daartoe strekkende gevallen. In 1985 is<br />
de desbetreffende bepaling uit de<br />
Vreemdelingencirculaire geschrapt,<br />
maar volgens de Rechtbank Zwolle (19<br />
<strong>december</strong> 1988, RVR 1992,193, m.nt.<br />
Sarah van Walsum) zou die nog moeten<br />
gelden zolang Justitie niet uitdrukkelijk<br />
afstand had genomen van het oude<br />
beleid.<br />
Het nieuwe beleid - dat <strong>vrouwen</strong> met<br />
jonge kinderen aan de inkomenseis dienen<br />
te voldoen - wordt desondanks<br />
meer en meer gecontinueerd, maar van<br />
een vaste beleidslijn in deze is geen<br />
sprake. 3<br />
De Adviescommissie vreemdelingenzaken<br />
gaat er - in 1995 - nog van uit<br />
dat de oude gedragslijn bestaat. Zij<br />
dringt aan op verwerking van de (geheime)<br />
gedragslijn dat voortgezet verblijf<br />
aan alleenstaande <strong>vrouwen</strong> wordt<br />
toegestaan bij aanwezigheid van een<br />
kind. Het beleid dient kenbaar te zijn en<br />
moet daartoe worden opgenomen in de<br />
Vreemdelingencirculaire (Staatssecretaris<br />
van Justitie beschikking 7 augustus<br />
1995, MR 1996,1). Desalniettemin<br />
blijkt in de praktijk dat ook <strong>vrouwen</strong><br />
met jonge kinderen met de inkomenseis<br />
worden geconfronteerd. 4<br />
WETGEVING<br />
Hoe ziet de regeling er nu uit<br />
Verbreking van de relatie - na drie jaar<br />
huwelijk waarvan het laatste jaar legaal<br />
in Nederland - hetzij door overlijden<br />
van de man hetzij door feitelijke of juridische<br />
scheiding, leidt niet automatisch<br />
tot uitzetting van de vrouw. De<br />
overheid zal moeten kijken of er reden<br />
is tot voortgezet verblijf op andere<br />
gronden dan waarvoor de verblijfstitel<br />
aanvankelijk was verleend (zie Vc B<br />
1/2). Verbreking van de relatie is op<br />
zichzelf geen grond voor verblijfsbeèindiging.<br />
In dergelijke gevallen zal<br />
de vrouw een vergunning tot verblijf<br />
krijgen onder de beperking 'voor het<br />
verrichten van arbeid al dan niet in<br />
loondienst', ook al heeft zij op dat moment<br />
geen werk, (Vc B 1/2.2). Na een<br />
jaar wordt deze vergunning verlengd<br />
alleen als de vrouw voor nog ten minste<br />
één jaar beschikt over werk dat een<br />
inkomen oplevert ter hoogte van het<br />
minimumloon. Werken in deeltijd,<br />
flexibele arbeidscontracten, tijdelijke<br />
functies, uitzendwerk, dé arbeidsmogelijkheden<br />
juist voor deze groep <strong>vrouwen</strong>,<br />
voldoen niet aan deze strenge criteria.<br />
Vrouwen, meestal laag geschoold<br />
en weinig Nederlands sprekend, zullen<br />
ieder aanbod aannemen, ongeacht<br />
werkomstandigheden en arbeidsvoorwaarden<br />
en ongeacht bijvoorbeeld een<br />
discriminerende en/of sexistische sfeer<br />
op de werkvloer. Van een totale afhankelijkheid<br />
van de partner gedurende de<br />
eerste jaren van hun verblijf, is hun zogenaamde<br />
zelfstandige verblijfstitel nu<br />
volledig afhankelijk van hun werkgever.<br />
5 Ook bij verdere verlengingen van<br />
de verblijfsvergunning zal worden gekeken<br />
naar haar inkomenspositie (Vc<br />
Bl/2.2joVcBl/l).<br />
Zorg voor kinderen<br />
Zoals gezegd houdt deze regelgeving<br />
geen rekening meer met de zorg voor<br />
kinderen. Dit is opmerkelijk.<br />
Bij het verzoek om toelating van de<br />
partner (gezinshereniging) worden wel<br />
uitzonderingen gemaakt voor de alleenstaande<br />
ouder met kinderen onder<br />
de vijf jaar. 6 (Het betreft hier een verzoek<br />
om voortgezet verblijf en bij gezinshereniging<br />
gaat om een eerste toelating.)<br />
Terwijl na langer legaal verblijf<br />
juist minder stringente voorwaarden<br />
passen. 7<br />
In alle recente nota's over emancipatiebeleid<br />
wordt de nadruk gelegd op de<br />
mogelijkheden tot het combineren van<br />
arbeids- en zorgtaken. Er dient ruimte<br />
te zijn om arbeids- en zorgtaken te kun- .<br />
nen combineren, zo wordt gesteld in de<br />
laatst verschenen Emancipatienota. 8 In<br />
een eerdere nota kondigde het kabinet<br />
aan de mogelijkheden te onderzoeken<br />
voor het versterken van het zogenaamde<br />
zelfstandige verblijfsrecht. 9 Het<br />
tegenovergestelde echter gebeurt. Er<br />
gelden steeds strengere inkomenseisen<br />
bij de toelating en - nu dus - bij de<br />
voortzetting van het verblijf. In het<br />
rapport van de Commissie Groenman<br />
wordt .daarom ook de aanbeveling<br />
gedaan om emancipatie-effectrapportages<br />
uit te voeren ten aanzien van het<br />
bestaande gezinsherenigings- en gezinsvormingsbeleid<br />
en hierbij de departementale<br />
voorstellen tot versoepeling<br />
van de inkomenseis te betrekken. 10<br />
De centrale doelstelling van het VN<strong>vrouwen</strong><strong>verdrag</strong><br />
is immers de verplichting<br />
voor de staten om discriminatie te<br />
bestrijden.<br />
Verschillen tussen de ministeries<br />
De ministeries van Justitie ën Sociale<br />
Zaken verschillen van mening over de<br />
vraag of allochtone <strong>vrouwen</strong> met een<br />
niet-Nederlandse nationaliteit na een<br />
echtscheiding verplicht zijn een baan te<br />
zoeken. 11 In de Abw wordt een ieder<br />
verplicht om werk naar vermogen te<br />
zoeken. Een uitzondering wordt gemaakt<br />
voor alleenstaande ouders met<br />
kinderen jonger dan vijf jaar (art. 107<br />
Abw). De minister (SZW) licht dit beleid<br />
toe met het argument: 'dat als de<br />
kinderen zo jong zijn, het oordeel van<br />
de ouder zelf dat de verzorgingstaak<br />
niet kan worden gecombineerd met arbeidsverplichtingen,<br />
moet worden gerespecteerd.'<br />
12 Volgens het ministerie<br />
van Sociale Zaken hebben ook allochtone<br />
<strong>vrouwen</strong> met kinderen onder de<br />
vijf na echtscheiding recht op een bijstandsuitkering.<br />
De Bijstandswet kent<br />
geen uitzonderingen en maakt geen onderscheid<br />
tussen autochtonen en allochtonen.<br />
13<br />
Het vreemdelingenbeleid is daarentegen<br />
niet consistent. Bij de ene wijziging<br />
volgt het vreemdelingenbeleid<br />
wel de regels van de algemene bijstandswet.<br />
14 Bij de aanscherping van<br />
de inkomenseis na scheiding gebeurt<br />
het tegenovergestelde en laat de staatssecretaris<br />
zich niets gelegen liggen aan<br />
de regels van de bijstand en aan de<br />
wens tot een geïntegreerd vreemdelingenbeleid.<br />
Deelname aan de arbeidsmarkt:<br />
integratie<br />
Integratie is één van de doelen van de<br />
regeling. 15 Alleen door deel te nemen<br />
aan het arbeidsproces kan men geuite- ,<br />
greèrd raken in de Nederlandse samenleving.<br />
Zorg voor kinderen, contacten<br />
1997 nr 6 31