november/december 1 9 9 7 vn-vrouwen verdrag roniek ... - Aletta

echt. 26 Ter aanvulling daarop kan worden vermeld dat
de tussen de sociale partners gesloten raamovereenkomst
op 6 juni jl. is aangenomen en dat deze via een
richtlijn van de Raad ten uitvoer zal worden gelegd. 27
Positieve actie
Het Kalanke-srrest is voor de Commissie aanleiding
geweest om eerst een bekendmaking en vervolgens een
voorstel tot wijziging van richtlijn 76/207 aan te
nemen, teneinde duidelijk te maken dat het Hof positieve
actie niet in zijn geheel heeft uitgesloten. Op dit
voorstel is kritiek geuit en overeenstemming tussen de
lidstaten is tot op heden niet bereikt. 28 Het wachten is
nu op de uitleg van het Hof in twee nieuwe zaken, Marschall
en Mackel, 29 die zich in die zin van Kalanke
onderscheiden dat het gaat om positieve actie-regelingen
die een expliciete hardheidsclausule bevatten. De
conclusie van AG Jacobs in Marschall doet echter het
ergste vermoeden; deze volgt het spoor van AG Tesauro
in Kalanke en de hardheidsclausule verandert in
zijn visie niets aan de zaak. 30 Ook veegt hij het VNvrouwenverdrag
nogal cru van tafel (zie punt 55 en 56
van de conclusie).
Zwangerschap/moederschap/ouderschap
Hier kan allereerst worden herinnerd aan de ouderschapsverlofrichtlijn
die door de Raad is aangenomen.
31 De richtlijn zelf omvat slechts drie bepalingen,
waarvan de eerste aangeeft dat de richtlijn gericht is op
de tenuitvoerlegging van de raamovereenkomst (zoals
die door de sociale partners is gesloten op grond van
artikel 3 en 4 van het Sociaal Protocol). Deze is opgenomen
in een bijlage van de richtlijn. De richtlijn legt
een individueel, in beginsel niet overdraagbaar, recht
op ouderschapsverlof van minimaal drie maanden vast
voor zowel vrouwelijke als mannelijke werknemers.
Dit geldt ook ingeval van adoptie van een kind. Voorts
moeten de nodige maatregelen worden getroffen om
werknemers in staat te stellen te verzuimen in geval
van overmacht door onvoorziene gezinsomstandigheden
samenhangende met ziekte of ongeval. Aangetekend
zij echter dat de richtlijn slechts minimumeisen
vastlegt en dat de lidstaten en/of de sociale partners
nog redelijk wat beleidsvrijheid is gelaten. Zo staat de
richtlijn er niet aan in de weg om het recht op verlof
afhankelijk te stellen van een werk- en/of anciënniteitsperiode
van maximaal één jaar. De UEAPME
(overkoepelende Europese organisatie voor het Midden-
en Kleinbedrijf) heeft een beroep tot nietigverklaring
van deze richtlijn ingesteld bij het HvJ, 32 op
grond van het feit dat zij niet mee heeft mogen onderhandelen.
Zij weigert daarom het resultaat te aanvaarden.
26. S. Burri/Y. Konijn, o.c. noot 22, p. 139.
27. Rapid Text File, 23 juli 1997. Zie ook EQN, Summer 1997, no
3, p. 26-28.
28. Zie EQN, No 2, Spring 1997. p. 6. Zie ook het ESC-advies,
1086/96, 25-26 september 1996.
29. Respectievelijk zaak C-409/95, PB. 1996 C 46/21 en zaak C-
334/96, PB. 1996 C 370/11.
30. Zie nader de bijdrage van A. Veldman in het NJB, o.c. noot 7, en
haar bespreking van de conclusie in Marschall brengt geen hulp,
Nemesis, 1997, nr 4, p. 125-127.
31. Richtlijn 96/34, PB. 1996 L 145/4.
32. PB. 1996 C 318/38, EQN, no 1, Winter 1997, p. 6.
KRONIEK VAN HET EG-RECHT LINDA SENDEN
Voorts is de Commissie bezig met het opstellen van
een rapport terzake van de implementatie van de zwangerschapsrichtlijn
in de lidstaten (implementatie-deadline
19 oktober 1994). 33 Het Hof heeft in enkele arresten
het belang onderstreept van deze richtlijn en daar
ook enigszins op geanticipeerd. In de Larsson-zaak
heeft het een (negatief uitgevallen) nuancering gegeven
van de //er?z-uitspraak. 34 Afwezigheid wegens
ziekte die zijn oorsprong vindt in zwangerschap of
bevalling is gelijk aan afwezigheid wegens elke andere
ziekte, ongeacht het moment van openbaring daarvan,
en is derhalve een met richtlijn 76/207 verenigbare
grond voor ontslag. Het argument dat de ziekte van
mw. Larsson (bekkeninstabiliteit) reeds tijdens de
zwangerschap was ingetreden, heeft het Hof aldus als
niet terzake doende terzijde geschoven. Voor de toekomst
biedt artikel 10 van richtlijn 92/85 echter een
belangrijke meerwaarde, zoals reeds uit de interpretatie
daarvan in dit arrest valt op te maken; afwezigheid
van een werkneemster gedurende de beschermde
periode (i.e. begin zwangerschap tot einde zwangerschapsverlof)
kan geen rechtvaardigingsgrond opleveren
voor een later ontslag, tenzij dit ontslag niet samenhangt
met de toestand van betrokkene.
Ook het Gillespie-ancst is teleurstellend. 35 Uit artikel
119 en richtlijn 76/207 valt volgens het Hof geen recht
op honderd procent looncompensatie tijdens het zwangerschapsverlof
af te leiden (het VN-vrouwenverdrag
voorziet daar wel in). Deze compensatie mag echter
niet zo laag zijn dat het doel van het verlof op de helling
komt te staan. Het is niet geheel duidelijk aan de
hand waarvan bepaald kan worden dat aan die voorwaarde
is voldaan en of deze wezenlijk verschilt van
de voorwaarde in richtlijn 92/85 dat de vergoeding
'adequaat' moet zijn (waarvan het Hof stelt dat die i.c.
nog niet van toepassing kan zijn).
TranssexualiteitlHomosexualiteit
Dit is een nieuw onderwerp aan het Europese front.
Boven de verwachting van sommigen, heeft het Hof in
de Cornwall-zaak het verbod van sexe-discriminatie in
richtlijn 76/207 zo ruim uitgelegd dat daar ook discriminatie
op grond van transsexualiteit onder valt. 36 Een
andere vraag, momenteel aanhangig, is of dit ook geldt
voor discriminatie op grond van sexuele geaardheid. 37
Deze zaak betreft in het bijzonder de reikwijdte van
artikel 119 met betrekking tot het geval van een werknemer
die geen reisfaciliteiten krijgt voor zijn partner
van hetzelfde geslacht met wie hij ongehuwd samenwoont,
terwijl deze wel worden toegekend aan de echtgenoot
of ongehuwd samenwonende partner van het
andere geslacht van een werknemer. Terzijde zij hier
nog gewezen op het belang dat artikel 6A EG-verdrag
33. Zie voor een eerste verkenning S. Prechal/L. Senden, Implementation
ofDirective 92/85 (Pregnant Workers). Special Report 1995
of the Network of Experts on the Implementation of the Equality
Directives, Brussel, oktober 1996, V/1717/96-EN.
34. Respectievelijk zaak C-400/95, arrest van 29 mei 1997 en zaak
C-179/88, RVR 1992, nr. 150, p. 507-509.
35. Zaak C-342/93, RN 1996, nr 4, nr 583, m.nt. M. Monster, p. 4-
11 en C. McGlynn, Equality, Maternity and Questions of Pay,
(1996) 21 E.L.Rev. aug., p. 327-332.
36. C-13/94, JUT. 1996, p. 1-2143, RN-kort, 1997, 641.
37. Zaak C-249/96 (Grant), PB. 1996 C 269/36.
1997 nr 6 197