november/december 1 9 9 7 vn-vrouwen verdrag roniek ... - Aletta

RECHT UIT 'T HART
VERBAZINGWEKKENDE WETENSCHAP
Een hoogleraar burgerlijk recht, in het bijzonder het per- - nergens wordt ook maar gerefereerd aan het bestaan
sonen- en familierecht, die een oratie schrijft over gelijke van een levendige discussie in de juridische literatuur over
behandeling van man en vrouw in het personen- en fami- gelijke behandeling in het familierecht, en dan met name
lierecht: wat goed, denk je dan als wetenschapster op het over de vraag wat gelijke behandeling inhoudt. Wie de
gebied van juridische vrouwenstudies, iemand uit een laatste jaargangen van Nemesis doorbladert, kan die dis-
'regulier' wetenschapsgebied die zich met een onderwerp cussie niet missen. Maar ook wie de moeite neemt het NJB
wil profileren waarover ook binnen juridische vrouwen- ter hand te nemen of de adviezen van de Emancipatieraad
studies de afgelopen jaren het nodige is geschreven. (Zie met betrekking tot het terrein van het familierecht, kan er
A.J.M. Nuytinck, Gelijke behandeling van man en vrouw in het toch nauwelijks omheen. En wat te denken van het proef-
personen- en familierecht, oratie, Deventer 1996.) schrift van Holtrust uit 1993 over de juridische afstam-
En dan de verbazing.
mingsrelatie tussen moeder en kind en de daarin vermelde
literatuur? Uiteraard mag Nuytinck het met de
strekking van die discussies hartgrondig oneens zijn, hij
mag ze kritiseren en ook, mits beargumenteerd, de grond
in boren, maar volledig negeren van relevante literatuur
waarmee men bekend kan zijn behoort nog steeds tot de
wetenschappelijke doodzonden.
Nuytinck geeft in zijn oratie aan te onderzoeken op welke
gebieden van het personen- en familierecht de ongelijkheden
tussen man en vrouw zijn verdwenen en op welke
gebieden nog niet. Daartoe neemt hij ons mee langs
onder andere het huwelijksvermogensrecht, het recht
omtrent gezag, het naamrecht en het afstammingsrecht.
Keurig geeft hij telkens aan waar man en vrouw hetzelfde
behandeld worden en waar niet. Maar daar blijft het verder
ook bij. Je mond valt er om verschillende redenen van
open:
- behalve in één passage wordt nergens onderzocht of
formeel gelijke behandeling ook betekent dat er sprake is
van materieel gelijke behandeling. Die uitzondering betreft
de bestuursregeling van artikel 1:97 BW: elk der echtgenoten
bestuurt in beginsel de goederen die van diens zijde
in de gemeenschap zijn gevallen. De auteur onderkent
dat er in dit geval formeel weliswaar sprake is van gelijke
behandeling, maar materieel niet doordat in Nederland
nog steeds de man over het algemeen het grootste deel
van het inkomen binnenbrengt (p. 4). Het onderscheid
tussen formeel en materieel gelijke behandeling is dus
bekend, maar wordt verrassend genoeg bij de andere
onderwerpen niet meer geproblematiseerd of zelfs maar
genoemd.
Wat een gemiste kans dus, deze oratie. Wat knaagt is het
waarom. Waaróm problematiseert Nuytinck het onderscheid
tussen formeel en materieel gelijke behandeling
niet, ook al is hij bekend met het onderscheid en is hij blijkens
het gegeven voorbeeld zelfs bereid aan materieel
gelijke behandeling een grotere betekenis toe te kennen
dan aan een formeel gelijke behandeling? Waaróm gaat hij
niet in op de literatuur waarin de gelijke behandeling van
man en vrouw in het familierecht wèl wordt geproblematiseerd?
Is het onwil? Ongeïnteresseerdheid? Onwetendheid
door tijdgebrek? (Nuytinck geeft in zijn slotwoorden
aan deze oratie in enkele weken tijd te hebben afgerond.)
Wat het ook is, de verbazing blijft.
prof. mr. Titia Loenen
bijzonder hoogleraar juridische Vrouwenstudies, UU
204 NEMESIS