Innovatie-inspanningen van Vlaamse ondernemingen : een ... - IWT

8 KLEINKNECHT en
anderen (1999).
9 OECD/EUROSTAT
(1997),
The Measurement
of Scientific
and Technological
Activities. Proposed
Guidelines for
Collecting
and Interpreting
Technological
Innovation Data: Oslo
Manual, Paris: OECD.
HOOFDSTUK 1 > Algemene inleiding
een product en het aantal patenten gewogen
via citaties, (3) de neiging om een innovatie
te octrooieren varieert sterk over sectoren;
met als gevolg dat de verhouding
tussen innovaties en octrooien vertekend is
naar branches; (4) octrooien zijn niet het
belangrijkste instrument om innovaties te
beschermen; (5) de verhouding tussen innovaties
en octrooien is vertekend naar
bedrijfsgrootte: kleine bedrijven vragen systematisch
minder octrooien aan dan grote;
(6) indien kleine bedrijven octrooieren, vragen
zij octrooien in relatief grotere getallen
aan (drempelprobleem en informatiekosten);
(7) de verhouding tussen innovaties en
octrooien is vertekend naarmate bedrijven
al of niet samenwerken op vlak van O&O
met anderen: bedrijven die O&O-samenwerkingsverbanden
aangaan octrooieren systematisch
meer, aangezien zij hun meest kostbare
vindingen willen beschermen, alvorens
deze open te leggen aan de samenwerkingspartner
8 .
Bovenstaande beperkingen van O&O- en
octrooigegevens geven aanleiding tot de
zoektocht naar een betere methode om
innovatie te meten.
1.2.3 Het Oslo-handboek
In de late jaren 1980 en aan het begin van de
jaren 1990 leidt de onvrede met het lineaire
model van innovatie tot een meer realistische
benadering van het fenomeen. Er wordt
verder gekeken dan het bedrijf en “technology
push”, namelijk naar feedback van de
markt en “technology pull”. Ook evolueert
10
men naar een bredere benadering van innovatie
met de introductie van het concept van
“National Innovation System” (NIS). Daaraan
gekoppeld groeit ook de vaststelling van de
nood aan complementaire indicatoren gelet
op het complex, niet-lineair karakter van het
innovatieproces waarbij O&O en octrooien
slechts 1 dimensie inhouden.
Een belangrijke stap naar de directe meting
van innovatie is de redactie (in het kader
van de OESO) van het zogenaamde Oslohandboek
9 , een belangrijke internationale
bron van richtlijnen betreffende de definitie
en meting van innovatie-activiteiten. De
klemtoon van dit handboek ligt, zoals bij
O&O- en octrooigegevens, op technologische
innovatie. Maar het handboek
beschouwt technologische innovatie als
een proces dat veel verder gaat dan enkel
O&O, en zowel inputs als outputs omvat.
Er wordt ook een zinvol onderscheid
gemaakt tussen product- en procesinnovatie.
Productinnovatie wordt gedefinieerd
als het introduceren op de markt van technologisch
nieuwe of sterk verbeterde producten
en procesinnovatie als het introduceren
op de markt van nieuwe of sterk
verbeterde productieprocessen.
Een lacune in het handboek is dus dat niettechnologische
innovatie (i.e. puur organisatorische
of managementinnovatie) niet
wordt behandeld, hoewel het handboek wel
aangeeft dat technologische en organisatorische
innovatie in sterke mate met elkaar verband
houden en verder denkwerk hieromtrent
in het vooruitzicht stelt.