Wit over zwart - Rene van Maarsseveen

81
De Zoeloekoning Cetshwayo karikaturaal, aapachtig afgebeeld ten tijde van een van de Britse
oorlogen tegen de Zoeloes. Onderschrift: ‘A lesson in diplomacy - of a certain sort. Esperienced
Despatch Writer to Untutored Savage. That will never do! Say that you have no intention of
hurting anyone, and then do-just what you please.’ Op het velletje papier staat: ‘To the Governor
of Natal I do kill I will kill still more. Mind your own business Cetswayo.’ Judy, 1879 Collectienr.
0134d
In een artikel over Dahomey zijn koninklijke mensenoffers het hoofdthema, ook op
een prominente tekening. 5 Afschaffing van de mensenoffers was wederom het excuus
voor de Britse invasie en onderwerping van Benin (in Nigeria) in 1897 - Stop African
savagery! Abolish human sacrifices! 6 - en weer werd het motief van koninklijke
mensenoffers breed uitgemeten in de geïllustreerde bladen.
Een ‘normaal’ portret van Cetshwayo kaMpande, jaren na de oorlog. The World's Inhabitants,
London, 1888
Een gevoelige episode in de Britse expansie, die het propagandakarakter van de pers
illustreert, is de Zoeloe-oorlog van 1878-79. In januari 1879 vond de slag bij
Isandlwana plaats waarin de Britten 1.600 manschappen verloren. Tegenwoordig
staat deze slag te boek als ‘een van Europa's dramatische nederlagen’ en ‘de zwaarste
Britse nederlaag sinds de Krimoorlog’, 7 maar Judy schreef op 26 februari 1879 geen
fraaier staaltje van standvastige moed te kennen: ‘Never was there a finer example
of steadfast valour’.
Bij Rorke's Drift leden de Britten in februari weer een nederlaag tegen de Zoeloes.
Het tij keerde pas op 3 en 4 juli bij de Britse aanval op het Zoeloe-hoofdkwartier in
Ulundi. Dit was de eerste Europese oorlog in Afrika waarbij machinegeweren werden
ingezet. Twee Gatlings maaiden de Zoeloes neer. Ze verloren 473 krijgers, maar in
Jan Nederveen Pieterse, Wit over zwart