Wit over zwart - Rene van Maarsseveen

140
gatie van zwarten en het hen toegekende rolpatroon. Zwarte entertainers waren
decoratieve, niet noodzakelijkerwijs geëmancipeerde figuren. De gestalte van de
zwarte kelner of barkeeper ging zonder veel verandering over in die van de zwarte
entertainer: de tuxedo van de barkeeper was dezelfde als die van de
nachtclubmuzikant. Ook waren de entertainers aan beperkingen onderhevig. Zwarte
crooners werden geacht zich binnen veilige grenzen te bewegen, in een
gedeseksualiseerde stijl, conform het stereotype van de happy negro. De zwarte
musici traden nog steeds op met een masker. Jazz en blues zaten vol double entendres
van seksuele metaforen, verborgen in de slang. De opgewektheid van de jazz was
volgens Paul Whiteman de ‘cheerfulness of despair’.
In de beeldvorming van wit over zwart vormt dit een steeds terugkerend thema: de
bijzondere muzikale gaven, de gaven van emotionele expressie die aan negers worden
toegeschreven. Ook in de meest racistische visie (zoals in het geval van Thomas
Carlyle 16 ) is er altijd plaats voor zwarte muzikaliteit. Al in de achttiende eeuw was
dit een gemeenplaats. In 1793 merkte Bryan Edwards op: ‘An opinion prevails in
Europe that they (Negroes) possess organs peculiarly adapted to the science of music;
but this I believe is an ill-founded idea.’
Missionarissen beschouwden zwarte muzikaliteit als een uitstekend instrument
voor bekering tot het christendom. John Wesley: ‘I cannot but observe that the
Negroes above all the human species I ever knew, have the nicest ear for music. They
have a kind of ecstatic delight in psalmody.’
‘Manners and modes’. De zwarte musici op de achtergrond delen één gezicht. Punch, 4-2-1920
Collectienr. 2197
Jan Nederveen Pieterse, Wit over zwart