Bijlage 2 - Stichting Papua Erfgoed

De Indonesiërs zagen aanvankelijk weinig in het overnemen
van Nieuw Guinea. Soekarno liet het, zoals bekend,
eerst buiten zijn territoriale claim en een andere, gezaghebbende
Indonesische leider, Mohammed Hatta, zei in
juli 1945 het grondgebied van de Papoea's liever "aan anderen
te willen laten", het "niet te willen opeisen", maar
dat hij, indien de Japanse regering het aan Indonesië zou
overdragen, er wel iets voor zou voelen "het grondgebied
Papoea te ruilen voor Noord-Borneo".
In 1966, dus al een paar jaar nadat hij, met de warme
steun van Kennedy, Nieuw Guinea alsnog had ingenomen
werd Soekarno opzijgezet door een van zijn generaals,
Soeharto. Ondertussen had een Amerikaanse mijnbouwingenieur
de oude Nederlandse rapporten van Dozy uit
1936 bestudeerd en op basis daarvan een voorstel op tafel
gelegd bij de bestuursraad van een enigszins zieltogende
mijnbouwer in New Orleans. En zo kon het gebeuren dat
de allereerste overeenkomst welke Soeharto afsloot met
een buitenlandse onderneming de concessie betrof die
Freeport McMoRan verwierf om in Tembagapoera te gaan
delven. Dat was in april 1967 en het verstrekte Freeport
vergaande bevoegdheden over de lokale bevolking, inclusief
onteigening van land en het onderbrengen van die
bevolking in andere regio's (waar ze dus minder in de
weg zouden lopen). In feite verwierf Freeport dus niet
alleen een concessie om goud en koper te gaan winnen
maar kreeg het ook de bevoegdheid om de facto op te treden
als het lokale bestuur over een groot grondgebied
rondom de Ertsberg.
Dat delven was weliswaar gemakkelijker gezegd dan
gedaan maar de Amerikanen keken niet op een dollar en
leverden meerdere technologische hoogstandjes, te beginnen
met het ontsluiten van het gebied: er werd een
weg aangelegd dwars door de van malaria en andere problemen
vergeven moeraskust naar de 100 kilometer landinwaarts
en 3,5 kilometer hoger gelegen Ertsberg.
110