Bijlage 2 - Stichting Papua Erfgoed

En zo zijn er talloze aardige verschijnselen te herleiden
tot de onbedwingbare neiging om de tijd te meten,
en tot allerlei moeilijkheden die voortvloeien uit de wens
om daar een sluitend systeem van te maken.
Een wat oppervlakkige benadering van deze zaak,
vooral door mensen met een streng-socialistische achtergrond,
leverde nog wel eens de uitspraak op dat het perfectioneren
van kalender en klok allemaal bedoeld was
om de arbeider in het keurslijf van de Industriële Revolutie
te persen maar dat is pertinente flauwekul. De wens
om werkprocessen te rationaliseren en de arbeiders te
disciplineren was natuurlijk wel aanwezig maar die boosaardige
kapitalisten waren voorafgegaan door kerkvaders
van uiteenlopende afkomst. Werkelijk eeuwenlang, tot
diep in de late middeleeuwen, was het vooral de kerk van
Rome die zich enorm druk maakte over een correcte tijdsregistratie.
De door pausen en kloosterabten gewenste
verfijning van het raster, van een nauwkeurige registratie
had te maken met de discipline van de diverse gebedsdiensten
per dag, met het vastleggen van alle heiligendagen
en — niet te vergeten — het becijferen van de juiste
dag waarop Pasen viel. Vooral dat laatste was van groot
belang, want Pasen was lang de belangrijkste kerkelijke
feestdag (en is dat nog steeds in de orthodoxe, Oost-Europese
kerk). En Pasen — dat lag vast — hoorde te vallen op
de eerste zondag na de volle maan die volgt op het begin
van de lente, de zogenaamde lentenachtevening. Een wat
gecompliceerde, maar hanteerbare formule, ware het niet
dat een aloud probleem de rekenaars ook hier weer parten
speelde: de zon en de maan hebben zo hun eigen jaar.
Die zondag ("na de volle maan...") is overigens ook een op
zich interessant verschijnsel. Want dat vestigt de aandacht
op het feit dat, zoals hierboven al geconstateerd,
een aantal zeer belangrijke meetpunten van het raster
89