Bijlage 2 - Stichting Papua Erfgoed

mochten hebben aan die nare Soekarno maar dat ons
plotsklaps opgebloeide streven tot beschavingsarbeid onder
de Papoea's toch wel een erg hypocriet tintje had. De
toenmalige Nederlandse gouverneur van Nieuw Guinea,
Platteel, maakte er later melding van dat ook hij — en dan
nog wel van een Nederlandse journalist — de vraag kreeg
voorgeschoteld "Hoe komt het dat u die zedelijke verplichting
jegens dit gebied pas de laatste paar jaar bent
gaan voelen, en niet gedurende de drie voorgaande eeuwen?"
Kortom, het budget voor de ontwikkeling van
Nieuw Guinea werd door het Nederlandse kabinet in deze
tijd flink opgevijzeld, maar twee keer niks is nog
steeds niks en, al was er dan opeens meer geld beschikbaar,
het was in alle opzichten 'too late & too little'.
Die andere adjudant van John Kennedy, de diplomaat
Ellsworth Bunker, ontwierp het plan tot gefaseerde overdracht:
eerst aan de VN en vandaar alsnog aan Indonesië.
Het gesputter van Nederlandse zijde was machteloos en
dus vruchteloos. De pragmatische machtspolitiek van de
Amerikanen en het wanhopige verweer tegen een overdracht
aan Indonesië blijkt uit niets zo duidelijk als uit
een paar legendarische ontmoetingen tussen Bunker en
de Papoeavoorman Nicolaas Jouwe. Tijdens een bespreking
van zijn plan begint Bunker zich te beklagen over de
opstelling van Jouwe en zegt dan "U maakt het mij wel
erg moeilijk" — waarop Jouwe repliceert met de profetische
woorden "U maakt het voor ons nog veel moeilijker:
voor de Papoea's is het een kwestie van leven en dood".
Op een ander moment roept Bunker vertwijfeld uit: "Ik
begrijp niet, mijnheer Jouwe, dat u niet wilt inzien dat er
met mijn plan een eind komt aan de status van Nieuw
Guinea als kolonie. Nederland is een koloniale mogendheid
en Indonesië niet". Typisch zo'n opmerking waarvan
je niet weet of het cynisme of dommigheid is, en welk
van die twee dan erger zou zijn.
59