veeioudik dee voesteh op jaya tot be ied.-iidische ... - Acehbooks.org

128
het feit, dat de Compagnie aan de Staten-Generaal haar ont­
staan was verschuldigd, door deze met het publiekrechterlijk
gezag, dat zij had, was bekleed en door deze ook weer als
politiek lichaam kon worden opgeheven door het niet ver­
lengen van het octrooi, verried voldoende hare afhankelijk­
heid en „gaf den Staten-Generaal een recht van tusschen-
„komst niet begrensd door de woorden van het octrooi" 1
).
Van de bevoegdheid, der Compagnie gegeven om verdra­
gen te sluiten met de Inlandsche vorsten, maakte zij een
ruim gebruik. Daardoor beoogde zij in de eerste plaats haren
handel te bevorderen en zich handelsvoordelen te verwer­
ven. Dit trachtte zij te bereiken door de vorsten tegenover
zich te verplichten. Het was namelijk haar systeem, de zeker­
heid van hare macht en bezittingen te zoeken niet in de
welwillendheid der volken, maar in de verkleefdheid der be­
sturende hoofden aan hare belangen. Zoo liet zij zelfs de
hoofden der aan haar afgestane of door den strijd verwor­
ven landen niet alleen in 't beheer blijven, maar verbeterde
zelfs hun lot, door hun eenigermate meerder aanzien te geven
en die waardigheden in hun geslacht erfelijk te maken
En tegenover de vorsten van Mataram kon zij te gemakke­
lijker dit systeem toepassen, sedert bij het 5de artikel van
het contract van 1646 zij zich tot het verleenen van hulp
tegenover den gemeenschappelijken vijand verplicht had. Nu
deed zich sinds 1676 herhaaldelijk de gelegenheid voor, dat
de vorsten ingevolge dat artikel de hulp der Compagnie in­
riepen, en deze daarentegen voor 't verleenen daarvan zich
voordeelen kon bedingen.
In de 17de eeuw werden de betrekkingen tot het Hof van
1) Cf. Mr. O. van Rees, Geschiedenis der Koloniale Politiek van de
Republiek der Vereenigde Nederlanden, pag. 25.
2) Zij bemoeide zich overigens niet met de Inlandsche huishouding.