De Groene Alchemie - Tao van de Landbouw

De gedachte dat de voedzame nutriënten van de oerbron des levens afkomstig zijn laat zich zonder
veel tegenzin accepteren, maar wat te zeggen van mest?
Voor zover ik heb kunnen nagaan is er steeds sprake van organisch afval in excrementen van vee. Het
taboe op menselijke uitwerpselen is misschien hetzelfde als in primitieve culturen. Ervaringen
hebben uitgewezen dat deze ziektes verspreiden.
Het feit dat het goddelijk oerlichaam tot op zekere hoogte het imago van een mesthoop krijgt moet
ons sterken in de overtuiging dat de archaïsche mens de uitwerking van de mest op de plantengroei
op het oog heeft gehad. De onmiskenbare eerbied voor het opperwezen kon niet verhinderen dat
men het effect van mest op de plant gelijk moest stellen aan dat van humus en mineralen. De
ervaringen met de natuurlijke processen mochten indertijd niet, zoals later in het dualistisch tijdperk,
in strijd zijn met de religieuze opvattingen. Er behoorde een zekere consistentie te zijn tussen
godsbeeld en natuurbeeld. In het geval van de mest betekende dit dat deze substantie ondanks zijn
geur e.d. toch met een zeker goddelijk aureool werd omgeven. Kennelijk moest voorop staan dat de
aardse nutriënten van hemelse oorsprong waren: "Yet whether they believe it or not, the fact
remains the same, and it is most true, that that which is above is as that which is below, and that
which is born above has origin from the same source which is at work down below in the bowels of
earth." 324
'Thus the elements below act perfect unison with the elements above with which God created of a
far greater purity and excellence." 325
Mineralen met door God verstrekte levenskracht zijn uiteraard niet alleen van belang voor de
voeding maar hebben ook de functie van medicijn. Vaak wordt in alchemistische traktaten het
'medicijn' gezien als een mengsel van geconcentreerde mineralen; dezelfde mineralen als die in de
bodem en de voeding. Ook in de beschouwingen over het 'medicijn' blijkt het mineraal van hemelse
oorsprong te zijn. Maar net als bij de voeding, komt dit goddelijk product niet zomaar uit de hemel
vallen, het is bij de schepping over de aarde verstrooid en moet via die aardse omweg worden
teruggewonnen. De medicinale werking slaat uiteraard op een toepassing bij een ziekte en behoort
dan tot veel snellere gezondheidseffecten te leiden dan in geval van de voeding.
"I understand clearly .... the secret potency imported by God to minerals ... Among the mineral
substances I found one which exhibited many colours, and proved to be of the greatest efficacy in
art. The spiritual essence of this substance I extracted, and therewith restored our sick brother in a
few days, to perfect health." 326
"Hiermee heeft hij (Christus) onze gezondheid hersteld .... Het gaat hier om een 'salvator' die niet uit
de hemel komt, maar uit het diepste der aarde ...." 327
Voor een goed begrip van deze zienswijze is het belangrijk zich te realiseren dat de medicinale
werking der mineralen volledig in het verlengde lag van de opvatting over de oorsprong en functie
der mineralen. De genezing van een zieke was in beginsel hetzelfde als de terugkeer van de
paradijselijke gezondheid. 328
We zagen hoe de zondeval werd voorgesteld als een gestage verontreiniging van Adams lichaam met
wereldse elementen die niet van zuiver goddelijke oorsprong waren. Het grote geheim van de
324 HM-II, 94.
325 HM-II, 134.
326 HM-I, 314.
327 Jung 1984b, 95.
328 Eliade 1964, 79.
101