De Groene Alchemie - Tao van de Landbouw

6.3 De Chinese Alchemie
"Het doel van de taoïstische alchemie is niet zozeer goud te maken, als wel door het raffineren van
ruwe grondstoffen die in de natuur worden gevonden, het uiteindelijk onherleidbare element te
vinden, de zaad-essence van de wereld die, wanneer ze in het lichaam wordt opgenomen,
onsterfelijkheid kan geven. Dit idee is ook in zeker opzicht verbonden met de onthouding van granen.
Reeds gedurende de oudheid werd het 'eten van stenen', die aan het lichaam hun onvergankelijkheid
moesten geven, gesteld tegenover het 'eten van granen', die aan verrotting blootstonden." 225
Inleiding
Anders dan gebruikelijk vat ik de alchemie op als een geürbaniseerd model van de oertijdse rurale
natuurreligie. Deze opvatting leidt op onderdelen tot een geheel andere interesse dan die welke we
kennen van de gangbare geschiedschrijving.
Mijn benadering is met name gericht op de hypothese dat: 1) de materia prima afkomstig is van het
goddelijk scheppingsoffer en 2) de mens deze materia prima in de vorm van nutriënten in zichzelf
accumuleert.
Door die benadering verbind ik de religie (-de scheppingsmythe-) met de natuuromgang (-de
voedselvoorziening-).
De consequentie van deze hypothese is dat de alchemie zijn wortels moet hebben in de oertijdse
landbouw. In deze en volgende paragraaf ben ik op zoek naar aanwijzingen die deze hypothese
onderschrijven. Deze paragraaf behandelt een taoïstische meester die algemeen wordt beschouwd
als de grootste alchemist in de Chinese geschiedenis. Deze alchemist heeft ons een belangrijk
boekwerk nagelaten. Misschien is het mede door de ouderdom, zestien-zeventien eeuwen, dat we in
dit werk nog concrete verwijzingen aantreffen naar de oertijdse plantentelers. Over 'landbouw' maar
liever niet gesproken omdat er zulke wezenlijke verschillen zijn met wat we gebruikelijk hieronder
verstaan.
In het volgende hoofdstuk komt de taoïstische alchemie uitvoeriger ter sprake. We hebben het werk
van meester Ge Hong hier echter al nodig om op het idee te komen van enkele aspecten die we in de
volgende paragraaf in de oude Europese alchemie proberen op te sporen.
Ge Hong
De schrijfwijze van de naam van de grote alchemist kan tot verwarring aanleiding geven. De oudere
werken zoals die van Needham, schrijven Ko Hung, later is dat Ge Hong. Maar er is ook nog een
uitvoeriger naam die tegelijkertijd wordt gebezigd. Voorheen Pau-p'utzu; thans Baopu Zi. De tweede
naam vertaalt Schipper met: de Meester die de Eenvoud Omhelst.
Baopu Zi leefde van 283 tot 343.
Hij neemt op 13-jarige leeftijd noodgedwongen de boerderij van zijn vader over: "I personally did the
farming and harvesting." 226
225 Schipper, 220.
226 KoHung (KH), 9.
78