De Groene Alchemie - Tao van de Landbouw

voor de productie en bereiding der heilbrengende nutriënten. De vakkundigheid van het telen en
koken bevordert de opname van de sacrale voedingsbestanddelen. Deze 'kunsten' waren dan ook
het uitgangspunt voor onderzoek naar technieken die de nutriëntenaccumulatie versnellen. Omdat
de technieken zijn gericht op de komst van het Komende Rijk moest het vanzelfsprekend rituele
karakter behouden blijven. Het streven naar versnelling van het accumulatieproces, en het streven
naar beheersing van de tijd in zijn algemeenheid, waren dus streng gebonden aan de liturgische
traditie van het platteland. Het gevaar van secularisatie der oude technieken én wetenschap was
reeds vanaf het begin aanwezig. "....Chemistry represents a Fall because it meant the secularization
of a science." 202
De 'val' duidt op de ontheiliging van het streven naar het Komend Rijk. Dit betekende dat het streven
naar 'vooruitgang', -de latere veralgemenisering van het idee der versnelling-, werd losgekoppeld van
het einddoel: het Komend Rijk.
Een gezonde technische ontwikkeling hield oorspronkelijk in dat de accumulatie van sacrale
nutriënten de maatstaf was voor de vooruitgang; én dat het behoud van de sacraal nutritionele
waarde afhankelijk was van de rituele bereidingswijze. Alleen op die manier was de innerlijke
zelfheiliging, of menselijke persoonlijkheidsgroei 203 , direct verbonden met de rituele zuiverheid van
de technieken die hij ontwikkelde.
"The Indian alchemist provides us with a point of comparison: he works on mineral substances in
order to 'cleanse' and to 'awaken' himself, or, in other words, to enter into possession of those divine
substances which were dormant in his body."
"The Western alchemist, ... , he realizes, as it were some initiatory experiences which, as the course
of the opus proceeds, forge for him a new personality, comparable to the one which is achieved after
successfully undergoing the ordeals of initiation."
“by endeavouring to 'kill' the ingredients, to reduce them to the materia prima, provokes a
sympatheia between the 'pathetic situations' of the substance and his innermost being." 204
"The opus alchemicum had profound analogies with the mystic life. von Welling writes: 'that our
intention is not directed towards teaching anyone how to make gold but towards something much
higher, namely how Nature may be seen and recognized as coming from God, and God in Nature .....
and have had a foretaste of the Celestial Country'." 205
"... alchemy prolongs and consummates a very old dream of homo faber: collaboration in the
perfecting of matter while at the time securing perfection for himself." 206
De oude verwevenheid van bereidingswijze en productinhoud, zoals hier geschetst, zou misschien
een goede inspiratiebron kunnen zijn voor hen die zoeken naar een nieuw verbond van ethiek en
techniek, en van godsdienst en wetenschap.
In de technieken van de versnelling speelt het vuur een belangrijke rol. Fysisch-chemisch beschouwd
is dat vanzelfsprekend; temperatuur en reactiesnelheid zijn immers gekoppeld. Maar al lang voor
men tot dat inzicht kwam, waren er al enkele belangrijke werkingen van het vuur in praktijk
gebracht. Op de akkers werden de mineralen vrijgemaakt door de oude begroeiing en de
oogstafvallen te verbranden. De as van dit vuur gaf grote vruchtbaarheid. Nog steeds wordt vanuit
dit besef de 'shifting cultivation' als landbouwsysteem beoefend.
202 Eliade 1978a, 11.
203 Eliade 1978a, 160.
204 Eliade 1978a, 160.
205 Eliade 1978a, 165-166.
206 Eliade 1978a, 169.
73