Kleinschalige zorg, grote verschillen. - Wonen met dementie

Er is de afgelopen tijd veel kritiek geweest op de huidige verpleeghuiszorg. Tegelijk zijn er
initiatieven in het land om de verpleeghuiszorg op een andere dan de traditionele manier vorm
te geven, bijvoorbeeld het kleinschalig wonen. Er zijn veel initiatieven van kleinschaligheid,
maar het ontbreekt nog aan systematische vergelijking en evaluatie; wat is de kern van de
kleinschaligheid? wat zijn noodzakelijke elementen?
Het onderwerp kleinschalig wonen voor mensen met dementie raakt aan vele kanten van de
gezondheidszorg en past daarom perfect binnen het multidisciplinaire karakter van de
opleiding Beleid en Management van de Gezondheidszorg:
• Politiek: De verpleeghuiszorg staat hoog op de politieke agenda. De overheid
neemt diverse maatregelen om de kwaliteit van de verpleeghuiszorg op een hoger
plan te tillen.
• Sociaal-medisch: In de zorgverlening voor mensen met dementie is de afgelopen
jaren langzaam maar zeker een verschuiving te zien van het medische (zorg)model
naar een sociaal (wonen)model. De traditionele verpleeghuiszorg is een vooral
‘klinische’ setting waarin de ‘kwaliteit van zorg’ centraal staat. Sinds een aantal
jaren is binnen de verpleeghuiszorg een omslag ingezet naar ‘kwaliteit van leven’
in meer kleinschalige, huiselijke, veilige en herkenbare (zorg)settingen voor
mensen met dementie (Arcares 2004, Stoelinga en Talma 2004).
• Beleid en organisatie: Er bestaat geen consensus over hoe een kleinschalige
woonvorm eruit dient te zien. Bij het ontwerpen van kleinschalige woonvormen
worden veel aannames gedaan. Er bestaat daarom een grote diversiteit in de
organisatie en de inrichting van de bestaande projecten van kleinschalig wonen
voor mensen met dementie. Geen enkel project van kleinschalig wonen is gelijk
aan een ander (Aedes arcares 2003, Fahrenfort & Reuchlin 2002, Fahrenfort 2003,
Krijger 2002, Nouws 2001, 2003, Stichting Wonen met Dementie 2003, Taam e.a.
2004). Organisaties die kleinschaligheid willen realiseren moeten vele keuzes
maken. Niet alleen over de vormgeving en inrichting van de woonvoorziening
moeten beslissingen worden genomen, ook over de organisatie en financiering
ervan. Blijven ze intramuraal of gaan ze extramuraal? Kiezen ze voor uitsluitend
kleinschalige bouw of willen ze kleinschalige zorg in een grootschalige setting?
Dit zijn keuzes met langdurige en vergaande consequenties.
Naast deeltijdstudent BMG, is mede-onderzoeker Peter van der Wel directeur van een
verpleeghuis in Sommelsdijk. In zijn functie als directeur ziet hij zich gesteld voor de
opdracht zijn intramurale verpleeghuis te verbouwen om het mogelijk te maken kleinschalige
zorg te verlenen aan de bewoners met dementie.
Deze opdracht sluit aan op de vraag vanuit de Kenniskring en samen hebben zij de directe
aanleiding gevormd tot het doen van het onderzoek naar de verschillende aspecten van het
kleinschalig wonen voor mensen met dementie.
12