Kleinschalige zorg, grote verschillen. - Wonen met dementie

Een aantal factoren zijn van invloed op de huiselijkheid van de woning:
- Het gebouw:
Huiselijkheid kan men bereiken door het gebouw bouwkundig te laten lijken op een
normaal huis (Nouws 2003).
- De indeling van de woning:
Naast het gebouw is ook de indeling van de woning van belang voor de huiselijkheid;
kom je een huis binnen met een woonkamer, een keuken, slaapkamers en een
badkamer, of kom je een afdeling binnen met een recreatieruimte waaromheen zich
slaapzalen bevinden?
- De inrichting van de woning:
In de derde plaats is de inrichting van de woning van invloed op de huiselijkheid; Het
gaat daarbij om basale dingen. In ieder huis een eigen telefoon, eigen thermostaat,
eigen elektriciteitsmeter en eigen meubels, niet namaak oude meubels (Houweling in
Nouws 2003). Eigen meubels zeggen iets over de betrokkene, over zijn identiteit, over
zijn levensverhaal. Het herinnert een bewoner aan wie hij of zij is en het biedt
daardoor een zekere vertrouwdheid, een huiselijke sfeer (Plaisier et al. 1992).
Personeel respecteert dat de woning van de bewoners is en maakt er dan ook geen
kantooromgeving van, waar dienstlijsten op het prikbord hangen en waar een
zusterpost is om overleg tussen medewerkers te voeren (Fahrenfort 2003, Krijger
2004).
Een huiselijke, herkenbare bouw en inrichting zijn voorwaarden voor het bieden van een
veilige en vertrouwde omgeving. Een woning met huiselijke meubels, herkenbare patronen en
een huiselijke sfeer biedt een zekere vertrouwdheid. Het doel is de mensen met dementie het
gevoel te geven ‘dit is een thuis’, misschien zelfs ‘dit is mijn thuis’.
* Herkenbaarheid
Door de woning op een herkenbare, huiselijke manier vorm te geven en in te richten wordt de
bewoners herkenbare prikkels geboden. Een huiskamer met fauteuils, een salontafel en een
bank nodigt uit om na het eten even op de stoel neer te ploffen. Een keuken in de woning
waar de koffie vers wordt gezet, prikkelt bewoners die op de geur afkomen. En een keuken,
waar de groepsbegeleider de kopjes afwast, nodigt de bewoners uit mee te helpen met de
afwas.
Een huiselijke en stabiele omgeving zorgt ervoor dat mensen met dementie beter kunnen
functioneren. Ook al is de woning voor de bewoners feitelijk nieuw en onbekend, door het
huiselijke aspect is de inrichting herkenbaar. Mensen weten bijvoorbeeld niet in welke lade in
de keuken het bestek ligt, maar zij zullen wel weten dat het bestek in één van de lades zal
zitten, net zoals dit bij hun thuis het geval was (Schiff 1990 in Taam et al 2004).
Herkenning ligt niet alleen in de tastbare fysieke omgeving. Ook de manier waarop
activiteiten als het eten en de koffie zijn ingericht, biedt de bewoners herkenbare, natuurlijke
prikkels. Bijvoorbeeld doordat de tafel voor het ontbijt of de lunch gedekt is, pakken
bewoners uit zichzelf hun boterhammen en gaan eten. Ook het koken in de woning biedt
27