Kleinschalige zorg, grote verschillen. - Wonen met dementie

De Hofstee
De groepsbegeleider zit aan tafel met drie bewoners. Ze vouwen samen de was op. Bewoner A
rommelt wat met een hemd en legt hem wat verfrommeld op de stapel. Er is een gezellige actie aan
tafel. De bewoners lachen veel. Bewoner A lacht en laat steeds zien wat ze heeft gedaan, zegt
daarbij: “ik heb veel gedaan … ik heb hard gewerkt”. De zorgassistent komt aan tafel staan. Ze ziet
dat het hemd ‘niet goed’ is opgevouwen en wil het overdoen. De groepsbegeleider zegt “laat maar
joh”. De groepsbegeleider legt mij uit: “Het gaat er niet om hoe het gebeurt, dat moet je loslaten. Kijk,
als je de ramen zeemt, moet het dan streeploos schoon? Van wie moet dat? Van de bewoner of van
jou zelf? Dat moet je loslaten. Het alternatief is om het allemaal zelf te doen en de bewoners de hele
dag te laten knikkebollen aan tafel.”
De Naber
Half tien ’s ochtends. Bewoner B en bewoner D zitten aan tafel en eten hun ontbijt. Bewoner M komt
de huiskamer binnengelopen. Ze heeft haar nachtpon aan en schoenen. Bewoner M: “gaan jullie
eten?”. De groepsbegeleider antwoordt: “ja, de tafel is al gedekt voor het ontbijt. Deze dames zijn
gewassen en gekleed”. Bewoner M: “en dat ben ik niet”. Groepsbegeleider: “nee. Wat wilt u, eerst
ontbijten, of eerst wassen?”. Bewoner M: “eerst ontbijten”. De bewoner neemt plaats aan de tafel.
7.1.5 Zoveel mogelijk een ‘normale’ situatie nabootsen
De verschillen tussen de twee woningen op het gebied van het nabootsen van een ‘normale’
situatie hebben voor een belangrijk deel te maken met de opzet van het gebouw waar zij
wonen en met de grootte van de groep bewoners. De Naber heeft een voordeur waar
bezoekers moeten aanbellen. Als de bewoner naar de tandarts gaat, trekt hij eerst zijn jas aan.
Als het lekker weer buiten is, gaat er een raam open of loopt de bewoner even de tuin in.
De Hofstee bevindt zich in een verpleeghuis; bezoek loopt de woning zo in en uit, als de
bewoner naar de tandarts gaat, moet hij twee verdiepingen lager zijn en als het lekker weer
buiten is, kan de bewoner alleen naar buiten als er een vrijwilliger of familielid tijd heeft met
hem mee te gaan.
Dit zijn voorbeelden van mogelijkheden en onmogelijkheden die de fysieke omgeving biedt.
Daarnaast zijn niet-fysieke aspecten van belang bij het nabootsen van een normale situatie.
Het gaat daarbij om de manier waarop de medewerker invulling geeft aan de activiteiten. De
groepsbegeleider kan bijvoorbeeld koffie drinken met de bewoners en hen betrekken bij een
gesprek; of de groepsbegeleider kan de bewoners betrekken bij het lezen van de krant.
Vanuit de observaties lijkt het te zijn dat de niet-fysieke aspecten, de manier waarop de
medewerker vorm geeft aan haar activiteiten, van grotere invloed is dan de fysieke aspecten.
Zo kan het voorkomen dat het op momenten in de Naber, met de ‘meer normale
woonomgeving’, het er toch minder ‘normaal’ aan toe gaat dan in de Hofstee, waar de
groepsbegeleider op dat moment haar best doet invulling te geven aan de kleinschaligheid.
De Hofstee
De groepsbegeleider zet muziek op en vraagt de bewoners of ze zin in koffie hebben. De
groepsbegeleider schenkt de bewoners die dit willen een kop koffie in. Vervolgens gaat ze bij de
bewoners aan tafel zitten en helpt bewoner K met het drinken van de koffie. Ondertussen maakt ze
een praatje met de bewoners aan tafel.
74